اسپانیا و چالش های تمام نشدنی؟

امین مهدوی

انتخابات اسپانیا که در ژوئیه برگزار شد به خوبی از شکاف در جامعه اسپانیا خبر می داد. جایی که دو جریان راست افراطی به رهبری نونیز فیجو و سوسیالیستها به رهبری پدرو سانچز توانستند بیشترین کرسی های پارلمان را به دست آورند. این دو حزب با توجه به اینکه اکثریت قاطع پارلمانی را به دست نیاورده بودند باید برای تشکیل دولت با احزاب دیگر متحد میشدندو در همین راستا با توجه به تمایل پدرو سانچز برای همکاری با احزاب استقلال طلب در باسک و کاتالان، شانس وی برای تشکیل دولت بیشتر بود[1]. اتفاقی در اواسط نوامبر رخ داد و علی رغم مخالفت گسترده جریان راست و حتی تظاهرات خیابانی گسترده در مخالفت با سیاست های سانچز، او توانست ۱۷۹ رای برای تشکیل دولت را به دست آورد و دوره نخست وزیری خود را  تمدید کند.

در پارلمان چه گذشت؟

پس از اعتراضات گسترده مردم در مادرید که به طور مشخص درباره قانون عفو رهبران جدایی طلبی بود که سانچز وعده ی آن را در صورت اتحاد برای تشکیل دولت به آنها داده بود، فضای پارلمان این کشور بسیار متشنج بود و بسیاری منتظر سخنرانی و دفاعیه های آقای سانچز بودند. این اعتراضات که به درخواست حزب راست افراطی وکس به مدت دو روز در مادرید برگزار شد برای افزایش فشار به سانچز بود. در واقع جریان های راست در تلاش بودند تا نشست پارلمان را با این تظاهرات خیابانی تحت الشعاع قرار دهند و یک اهرم فشار موثر علیه نخست وزیر داشته باشند.

در کنار آن راست افراطی در انتظار یک اشتباه از آقای سانچز بود که بتواند از این اشتباه برای پیشبرد بیشتر اعتراضات استفاده کند. هم چنین اگر موضع گیری نخست وزیر تند یا علیه معترضین می شد می توانست به بدتر شدن شرایط منجر شود. معترضان باور دارند که این قانون منجر به خدشه دار شدن امنیت ملی در اسپانیا می شود و در ادامه می تواند به چند تکه شدن کشور بیانجامد، مسئله ای که پدرو سانچز آن را رد کرده است و معتقد است که قانون عفو به نفع دموکراسی در اسپانیا است.

در نشست پارلمان دو موضوع بسیار مهم بود. اولین مورد، توضیحاتی بود که مدت ها انتظار می رفت، نامزد ریاست دولت، پدرو سانچز، در مورد قانون عفو مورد مذاکره با جنبش استقلال کاتالونیا بیان کند. دوم، فضای بی‌اعتباری نهادی که این روزها در اسپانیا تجربه می‌شود، و این اتفاق توسط جنبش راست هدایت میشود و بنظر یک اهرم فشار دیگر در کنار تظاهرات خیابانی برای دولت جدید خواهد بود[2].

 در جلسه پارلمان کاندیدای سوسیالیست سخنان خود را با احترام به کسانی که در این چند روز اخیر در تظاهرات مسالمت آمیز علیه  برنامه ها و معاهده های وی  انجام داده اند، آغاز کرد، اما یک ساعت و 25 دقیقه طول کشید تا کلمه عفو را استفاده کند. سانچز سخنرانی برای جلب حمایت اعضا را به نحوی پیش برد تا توضیح دهد که چرا توافق‌های بسیار دشواری که او موفق به ایجاد آن شده است - از جمله اقدامات عفو و بخشش که خود او چند ماه پیش انجام آن را رد می کرد - برای حفظ یک ائتلاف مترقی در دولت توجیه می کند. او دلایل متعددی از جمله جلوگیری از رشد راست افراطی را در این تصمیم گیری بی تاثیر ندانست. در واقع سانچز سعی کرد فضای متشنج را مدیریت کند و از دامن زدن به اختلافات جلو گیری کند.

در کنار آن، سانچز یک سناریوی جهانی را ترسیم کرد که با چالش هایی مانند جنگ در اوکراین و خاورمیانه، وضعیت اضطراری آب و هوا، نابرابری بین مردان و زنان، یا نابرابری های اقتصادی و کاری که با توسعه هوش مصنوعی تشدید شده است، مشخص شد. او تاکید کرد که اگر دموکراسی به ناامنی پاسخ ندهد، ناامنی به خشم تبدیل خواهد شد تا زمانی که خود دموکراسی تضعیف شود. او افزود که خشم انگیزه راست افراطی است. او سیاست‌های دولت خود در پنج سال گذشته و سیاست‌های آینده‌ای را که در حال آماده‌سازی است، به‌عنوان یک دیوار حائل در برابر مجموعه‌ای از اقدامات «پس‌رونده» ارائه کرد که اتحاد PP-Vox(راست میانه و راست افراطی)  اکنون در دولت‌های محلی و منطقه‌ای در حال اجرای آن هستند. او گفت این اقدامات بیش از همه بر نگرانی  های بزرگ محافظه کاران فوق العاده تأثیر می گذارد یعنی چالش های آب و هوایی، اقدامات برای برابری جنسیتی و مهاجرت که دغدغه های اصلی محافظه کاران است را تا حد زیادی پوشش می دهد و برای رفع آنها تلاش می کند.

 سانچز در این سخنرانی قصد داشت با دلایل موجهی  بحث‌برانگیزترین تصمیم خود را توضیح دهد و نمایندگان را برای رای دادن ترغیب کند، یعنی قانون عفو. اما هیچ توضیح مستدلی برای توضیح تغییر عقیده نمایندگان در سخنرانی سانچز وجود نداشت و او حتی نتوانست به روشنی علت تغییر موضع خود را نیز بیان کند[3].  این موضوع در رای گیری نمایندگان به خوبی مشهود بود و مخالفان وی هیچ رایی به او ندادند.

برنامه های دولت

اولین وظیفه دولت او تهیه پیش‌نویس و تصویب بودجه ملی سال آینده خواهد بود، جایی که او باید این پیشنهاد اجتماعی گسترده را با نظم مالی تحمیلی با بازگشت قوانین تعلیق شده توسط بروکسل از زمان همه‌گیری جهانی ترکیب کند. در کنار آن چالش بزرگ مسئله عفو رهبران کاتالونیا نیز دامن گیر وی است، موضوعی که با انتقاد قوه قضاییه اسپانیا مواجه شد و اتحادیه اروپا در حال بررسی آن است. اگر سانچز نتواند به قول های خود درباره قانون عفو و مذاکرات اقتصادی با مناطق استقلال طلب عمل کند، به احتمال زیاد اکثریت پارلمانی را از دست خواهد داد و این به منزله برگزاری انتخابات مجدد خواهد بود که برای اسپانیا یک چالش خواهد بود.

بنظر می رسد پدرو سانچز سعی دارد که شکاف و دوقطبی ایجاد شده در جامعه را ترمیم کند همانطور که در نطق خود به آن اشاره کرد،  اما باید دید که آیا مخالفان وی در راه رسیدن به این اهداف مانع تراشی نمی کنند به ویژه اینکه دولت وی گرایشات ضد اسرائیلی دارد و این می تواند مزید بر علت در چالش سازی برای دولت او باشد . در کنار آن او زمان کافی برای این کار را خواهد داشت یا اینکه با برگزاری مجدد انتخابات این شکاف ها عمیق تر می‌شوند.

[1] iuvmpress.co

[2] reuters.com

[3] english.elpais.com