گرجستان در برزخ

امین مهدوی

پس از شروع جنگ روسیه و اوکراین، کشورهای گرجستان، اوکراین و مولداوی درخواست عضویت در اتحادیه اروپا را مطرح کردند. اتحادیه اروپا به اوکراین و مولداوی وضعیت نامزدی را اعطا کرد ولی درباره گرجستان خواهان تغییراتی در سیستم قضایی، ساختار رسانه ها و کاهش قدرت الیگارشها شد. در همین راستا رئیس جمهور زورابیشویلی به دنبال لابی با بروکسل، برلین و پاریس بود و در سفری اروپایی تلاش کرد که رهبران اروپا را برای پیوستن گرجستان به اتحادیه اروپا قانع کند[1].

این اقدام او محل چالش اصلی وی با دولت و حزب حاکم یعنی رویای گرجستان شد. خانم رئیس جمهور در سال۲۰۱۸ و با حمایت همین حزب به مقام ریاست جمهوری رسید. وی از ابتدا سعی کرد که یک نقش مستقل سیاسی را ایفا کند و در مواردی که با دولت همسو نبود به وتوی قوانین آنها میپرداخت. همین مسئله زمینه ساز شکل گیری شکاف و اختلاف بین وی و آقای کباخیدزه رهبر حزب حاکم درکشور شد.

در نتیجه این اختلافات برای اولین بار در تاریخ این کشور استیضاح رئیس جمهور کلید خورد. هرچند برای موفقیت این امر به۱۰۰رای پارلمان نیاز بود و تنها۷۱ نفر از مجلس موافق بودند و در نتیجه استیضاخ شکست خورد[2]. خانم رئیس جمهور علی رغم این استیضاح از اتحادیه اروپا درخواست داشت که گرجستان را تنها نگذارند و برای اروپایی شدن آن تلاش کنند و در کنار مردم این کشور باشند. بنظر رهبران اروپایی نیز از اینکه گرجستان به آنها بپیوندد خرسند خواهند شد، زیرا گرجستان کشوری مهم در دریای سیاه است و همچنین بخشی از حیاط خلوت روسیه است و این برای اروپا یک امتیاز ارزشمند خواهد بود.

ریشه های اختلافات کجاست؟

موضوع شکل گیری اختلاف بین رویای گرجستان و مخالفان در یک کلمه کلیدی یعنی منافع ملی نهفته است. علی رغم موافقت ۸۰ درصدی مردم این کشور برای پیوستن به اتحادیه اروپا، دولت این کشور چندان موافق نیست و علت آن را هم درخواست های نامعقول طرف اروپایی و ترس از جنگ با روسیه میداند.

دولت گرجستان معتقد است که اروپا با فشار بر این کشور به دنبال افزایش فشار بر روسیه است و این احتمال میرود که گرجستان جبهه دوم جنگ با روسیه باشد. بنابراین و بر اساس همین منطق روابط خود را با روسیه در سطح دوستی نزدیک حفظ کرده است و از اعمال تحریم ها علیه این کشور سرباز زده است. و در کنار آن پر.ازهای مستقیم به مسکو را هم چنان در دستور کار دارد[3].

در مقابل مخالفین نگاهی دیگر دارند، آنها با محکوم کردن دولت به اینکه به دنبال منافع ملی نیست و در زمین روسیه بازی میکند، بیان میدارند که پیوستن به اتحادیه اروپا میتواند زمینه ساز عضویت در ناتو باشد و این برای کشور امنیت و پیشرفت را به ارمغان می آورد. این جریان با متهم کردن رقیب به پروپاگاندا و فعالیت های مختلف در ترساندن مردم معتقد است که دولت بیش از حد محافظه کار است. این جریان همچنین دولت را به تخریب و تضعیف دموکراسی از طریق ضربه زدن به نهادهای مختلف مدنی متهم میکند و آن را اقدامی در الگوی رفتاری روسیه میداند و با این روش سعی در ضربه زدن به دولت دارند[4].

آنچه که مشخص است، این است که گرجستان کشوری با رویکردی غرب گرایانه است و مردم این کشور تمایل زیادی برای پیوستن به نهادهای غربی دارند، و در کنار آن به دموکراسی پایبند هستند، اما ترس مردم این کشور از خطر جنگ موضوعی بسیار جدی است و دولتمردان این کشور همواره بیان داشته اند که برای جلوگیری از تبدیل شدن گرجستان به محل جنگ نیابتی غرب و روسیه تلاش میکنند.

در کنار آن میتوان این نکته را نیز بیان داشت که این کشور همسایه دریای سیاه از اهمیت زیادی برای غرب و روسیه برخوردار است و دولت آن با چالش های جدی در زمان انتخابات سال آتی  روبه رو خواهد شد.

وجود یک دولت ضد غربی در این کشور آن هم برای اولین بار  قطعا منافی با منافع ایالات متحده است و این کشور تمام تلاش خود را خواهد کرد که این انفاق نیوفتد. در کنار آن روسیه شرایط را برای فعالیت بیشتر خود مساعد میبیند و این کشور نیز از این فرصت استفاده خواهد کرد.

بنابراین به نظر میرسد در ایام متناهی به انتخابات دولتی۲۰۲۴ با حجم گسترده ای از اطلاعات غلط و برچسب های مختلف سیاسی و اقتصادی و اخلاقی برای همه ی طرف های درگیر در انتخابات مواجه خواهیم شد. در این شرایط مردم گرجستان مسیر دشواری برای انتخاب کردن و درک کردن راه درست پیش رو دارند، آنها باید بین شرایط موجود و امنیت خود و یا آینده ای مجهول که چندان چشم انداز واضحی از آن ندارند یکی را انتخاب کنند تا مسیر آینده کشور را هدایت کنند.

[1] france24.com

[2] euractiv.com

[3] cepa.org

[4] cepa.org