گام بلند ایران در تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا
قیت‌های چشمگیر دستگاه دیپلماسی در دیگر حوزه‌ها، علی‌الخصوص در پیوستن به سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان عضو دائمی و نیز پذیرش ایران به‌عنوان عضو جدید گروه بریکس، امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا گام کلیدی دیگری در راستای توسعه مبادلات تجاری ایران با سایر کشورها تلقی شده و گویای آن است که برگ زرین دیگری در کارنامه این دولت ثبت گردیده که درنهایت منجر به کسب منافع برای ملت ایران و دیگر ملت‌های منطقه است.
پس از طی شدن نزدیک به ۲۸ ماه از عمر دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران به ریاست شهید جمهور دکتر سید ابراهیم رئیسی و پیگیری و اجرای سیاست حسن همجواری و همسایگی در حوزه سیاست خارجی، این الگو به‌سرعت در حال ثمربخشی بوده و پس از موفقیت‌های چشمگیر دستگاه دیپلماسی در دیگر حوزه‌ها، علی‌الخصوص در پیوستن به سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان عضو دائمی و نیز پذیرش ایران به‌عنوان عضو جدید گروه بریکس، امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا گام کلیدی دیگری در راستای توسعه مبادلات تجاری ایران با سایر کشورها تلقی شده و گویای آن است که برگ زرین دیگری در کارنامه این دولت ثبت گردیده که درنهایت منجر به کسب منافع برای ملت ایران و دیگر ملت‌های منطقه است.
در ابتدا لازم به ذکر است که نخستین گام مشترک ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) متشکل از کشورهای بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان –که کشورهای ازبکستان، مولداوی و کوبا اعضای ناظر این اتحادیه می‌باشند- با امضای پیش‌نویس توافقنامه‌ای بر سر اخذ تعرفه‌های صادراتی ترجیحی در سال ۲۰۱۷ میلادی در ایروان برداشته‌شده و سال ۲۰۱۸ این توافقنامه موقت به مدت سه سال بین طرفین امضا شد که درنهایت متن توافقنامه دائم تجارت آزاد ایران و اتحادیه اوراسیا با تأیید طرفین آماده امضاشده و این موافقت‌نامه جهت اجرایی شدن نیازمند تصویب در مجلس شورای اسلامی و همچنین مجالس دیگر اعضاء اتحادیه اوراسیا است تا به قانون با قابلیت اجرا تبدیل شود.
در همین خصوص وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا «آندری اسلپن‌اف» مردادماه ۱۴۰۲ گفته بود: مذاکرات مربوط به متن توافقنامه دائم تجارت آزاد اتحادیه اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران به پایان رسیده و این بدان معنا است که متن این توافقنامه آماده طی کردن روندهای لازم شامل امضا و تصویب است که اعتقاد داریم به‌سرعت دنبال خواهد شد.[1]
در ادامه همین روند بود که پس از توافق تجارت آزاد جمهوری اسلامی ایران با اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیایی که در سن‌پترزبورگ امضاشده بود، متن این قانون در سال گذشته توسط مجلس شورای اسلامی تحت عنوان «قانون سند الحاقی(پروتکل) تمدید موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و دولت‌های عضو»[2] تصویب و نهایتاً به تائید شورای نگهبان رسیده و متعاقب آن در سایر مجالس کشورهای عضو هم یا تصویب گردیده یا در دست اقدام می‌باشد که در آخرین مورد مجلس دومای روسیه نیز این توافق را تأیید کرده و به دولت روسیه اجازه اجرای آن را صادر نموده است.[3]
حالا پس از گذشت مدت زمان کوتاهی شاهد اولین نتایج این توافقنامه بوده و می‌بینیم ضمن انجام برنامه‌ریزی‌ها و تلاش‌ها جهت اجرای هرچه بهتر این توافق، قرارداد مشارکت و همکاری راهبردی بین موسسه جهاد استقلال از ایران و هولدینگ (شرکت مادر تخصصی) "آگرواکسپرس اوراسیایی" با هدف تأمین امنیت غذایی در منطقه و فعال‌سازی و تقویت همه مسیرهای مواصلاتی بین ایران و آن اتحادیه، به امضا رسیده و به دست اجر سپرده‌شده است.[4]
خاطرنشان می‌سازد وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا «آندری اسلپن‌اف» نیز سال گذشته در حاشیه آئین امضاء موافقت‌نامه دائم تجارت آزاد میان طرفین در شهر سن‌پترزبورگ روسیه بیان داشته بود: پس از امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا میزان تجارت دو طرف در گام نخست و در یک بازه زمانی پنج تا هفت ساله به ۱۸ تا ۲۰ میلیارد دلار در سال خواهد رسید.[5] همین موضوع اهمیت بالای این توافقنامه و اثرات مهم اقتصادی آن را منعکس کرده و به تلاش اعضاء این توافق بر پیگیری و اجرای هرچه بهتر آن اشاره دارد.
در خاتمه لازم به ذکر است موافقت‌نامه تشکیل منطقه آزاد تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نخستین گام جهت همگرایی تجاری و اقتصادی بیشتر بین ایران و اوراسیا و کشورهای عضو آن بوده و باهدف تشکیل یک منطقه بزرگ آزاد تجاری بین ایران و اوراسیا و اعضای آن به‌عنوان هدف اصلی و با تأکید بر گسترش بیشتر روابط متقابل بین طرفها بر پایه اعتماد، شفافیت و تسهیل تجاری شکل‌گرفته است. طرح خلاقانه جمهوری اسلامی ایران با مثلت اوراسیا، شانگهای و بریکس، نویدبخش تحول در مناسبات اقتصادی بوده و در عمل می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان حلقه ارتباطی میان این دسته از کشورها شناسانده و درنهایت به‌عنوان عضو مشترک این مثلث نقش محوری ایفا کرده و جایگاه بین‌المللی ایران را بیش از پیش تقویت و مستحکم سازد.
[1] https://irna.ir/xjN5nD
[2] https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1778626
[3] https://www.tehrantimes.com/news/499282/Russian-State-Duma-ratifies-FTA-between-EAEU-Iran
[4] https://eec.eaeunion.org/en/news/eaes-i-iran-dogovorilis-o-sotrudnichestve-po-proektu-evraziyskiy-agroekspress/
[5] https://irna.ir/xjPhXr
