پایگاه های آمریکا، منبع صلح یا جنگ افروزی؟

محمدصالح قربانی

تخمین زده می شود که آمریکا 750 پایگاه در بیش از 80 کشور و منطقه استعماری دارد یعنی تقریباً سه برابر سفارتخانه ها و کنسولگری هایش. اگرچه تعداد پایگاه های آمریکا، بعد از پایان جنگ سرد، به نصف کاهش یافته است اما تعداد کشورهایی که پایگاه های آمریکایی را میزبانی می کنند، دو برابر شده است. امریکا مدعی است که این پایگاه ها برای حفظ صلح جهانی است اما واقعیت چیز دیگری است.

تا سپتامبر 2023، بیش از 228390 نیروی نظامی ایالات متحده آمریکا در کشورهای خارجی مستقر بودند که 168571 نفر از آنها سربازان وظیفه بودند. علاوه بر این، 59819 نفر از نیروهای آمریکایی در قالب نیروهای ذخیره و غیرنظامی وزارت دفاع آمریکا در دفاتر، آزمایشگاه ها، کارخانه های کشتی سازی، فرودگاه ها، مراکز پزشکی و مراکز آموزشی این کشورها، کار می کنند.

ژاپن با 53246 نفر، آلمان با 35188 نفر، کره جنوبی با 24159 نفر، ایتالیا با 12405 نفر و بریتانیا با 9949 نفر، پنج کشور اول با بیشترین تعداد سربازان آمریکایی هستند. ایالات متحده آمریکا، 119 پایگاه در آلمان، 119 پایگاه در ژاپن، 73 پایگاه در کره جنوبی و 44 پایگاه در ایتالیا دارد. البته ممکن است تعداد این پایگاه ها بیشتر هم باشد زیرا همه داده ها توسط پنتاگون منتشر نمی شود.[1]

بسیاری از پایگاه‌های نظامی ایالات متحده آمریکا در خارج از این کشور، پس از جنگ جهانی دوم ساخته شدند یعنی زمانی که این کشور داعیه ی رهبری جهانی و حفاظت از صلح در ژاپن و آلمان و اطراف آن را داشت.به این دلیل این دو کشور بیشترین پایگاه‌های آمریکایی را در خاک خود دارند. پس از آن،  جنگ سرد و جنگ کره به ایالات متحده دلیل دیگری برای گسترش نظامی جهانی داد یعنی همان مهار کمونیسم. [2]

هزینه پایه سالانه پایگاه های آمریکایی، حدود 55 میلیارد دلار برآورد می شود که با افزودن هزینه های پرسنل، مجموعاً به 80 میلیارد دلار می رسد. بعد از حملات 11 سپتامبر 2001 و به دنبال آن اعلام جنگ جهانی علیه ترور توسط آمریکا در دو دهه گذشته، ارتش ایالات متحده بیش از 100 میلیارد دلار برای ساخت و سازهای جدید، عمدتاً در کشورهایی مانند عراق و افغانستان، که سیاهچاله های مالی بودند، هزینه کرد.

این پایگاه‌ها از جهات مختلفی پرهزینه هستند: از نظر مالی، سیاسی، اجتماعی و محیط زیستی. پایگاه‌های ایالات متحده در سرزمین‌های خارجی اغلب تنش‌های ژئوپلیتیکی را افزایش می‌دهند، از رژیم‌های غیردموکراتیک حمایت می‌کنند و به عنوان ابزاری برای عضوگیری برای گروه‌های شبه‌نظامی مخالف حضور آمریکا و دولت‌های متحدش، عمل می‌کنند. در مواردی دیگر، این پایگاه‌ها راه اندازی و اجرای جنگ‌های فاجعه‌بار از جمله جنگ‌های افغانستان، عراق، یمن، سومالی و لیبی را برای ایالات متحده آسان‌تر کرده است.[3]

حضور نیروهای آمریکایی در خاک کشورهای مسلمان،  اسامه بن لادن را برانگیخت تا آمریکا را هدف قرار دهد. پل ولفوویتز، معاون وزیر دفاع وقت آمریکا  در فوریه 2003، قبل از حمله به عراق، اعتراف کرد  که حضور منطقه‌ای آمریکا بسیار بیشتر از منابع مالی، برای گروه اسامه بن لادن نیرو جذب کرده است. پس از تهاجم برنامه ریزی شده به عراق، او گفت: من نمی توانم تصور کنم کسی اینجا بخواهد برای 12 سال دیگر آنجا باشد تا به جذب تروریست ها کمک کند.

شاید جدی ترین پیامد پایگاه های بی پایان آمریکا، جنگ های بی پایان بوده است. وجود پایگاه‌های نزدیک به مناطق درگیری، هزینه‌های نهایی مداخله را کاهش می‌دهد و دخالت در مناقشات محلی و ورود به درگیری‌ها را افزایش می‌دهد. از سال 1980، پایگاه‌های ایالات متحده در خاورمیانه، حداقل 25 بار برای راه‌اندازی جنگ‌ها یا سایر اقدامات جنگی در حداقل 15 کشور آن منطقه استفاده شده است. از سال 2001، ارتش ایالات متحده در حداقل 25 کشور در سراسر جهان درگیر جنگ بوده است.[4]

آمریکا تا به امروز ۲۳2 سال از عمر ۲۴8 ساله خود را درگیر جنگ‌های مستقیم و نیابتی خارج از خانه بوده و هیچ گاه یک دهه کامل را بدون جنگ پشت سر نگذاشته است. نظامی‌گری آمریکا به استقلال نظامی و سیاسی کشورها آسیب می زند، زیرا این تهدید همواره از سوی پایگاه‌ها که نماد مداخله سیاسی در کشورهاست وجود دارد و دولت‌ها باید خواسته‌های خود را منطبق بر خواسته‌ها و اهداف آمریکایی تنظیم کنند تا خود را از آسیب احتمالی مصون دارند.

آمریکایی ها نه تنها تعداد پایگاه های خود را کاهش نمی دهند بلکه در حال ساخت پایگاه‌هایی جدید در شرق آسیا به بهانه مهار چین هستند و این باعث می شود که به آینده خوش بین نبود. تجربه نشان داده است که این پایگاه ها، اغلب جنگ‌ها را به وجود می‌آورند و پایگاه‌های بیشتر، جنگ‌های بیشتری را رقم می‌زنند.

[1]   https://usafacts.org/articles/where-are-us-military-members-stationed-and-why/

[2] https://www.overseasbases.net/fact-sheet.html

[3]   https://globalaffairs.org/bluemarble/us-sending-more-troops-middle-east-where-world-are-us-military-deployed

[4] https://www.cato.org/commentary/750-bases-80-countries-too-many-any-nation-time-us-bring-its-troops-home