همکاری کشورهای اسلامی برای سرنوشت فلسطین

حکیمه زعیم باشی

سازمان همکاری اسلامی دومین سازمان بین المللی پس از سازمان ملل متحد محسوب می شود که دارای ۵۷ عضو از کشور اسلامی مستقر در چهار قاره جهان است که از ۱۹۶۹ میلادی تاسیس شده و به عنوان صدای جمعی جهان اسلام و تضمینی برای حفاظت و حمایت از منافع آنها، ترویج صلح بین‌المللی و هماهنگی میان افراد مختلف جهان شناخته می شود.

سران کشورهای اسلامی در سال 1969 با هدف ارتقای همبستگی میان کشورهای اسلامی برای حمایت از فلسطین و سایر سرزمین‌های اشغالی اسلامی مراحل تأسیس سازمان همکاری اسلامی را آغاز نمودند. این سازمان به عنوان بزرگ ترین جامعه کشورهای مسلمان، تنها نهاد بین المللی مذهبی در جهان است که با هدف همکاری گسترده میان دولت‌های عضو در قلمروهای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تأسیس شده است. سازمان از 57 دولت عضو اصلی و 5 دولت عضو ناظر تشکیل شده و با در اختیار داشتن بخش وسیعی از ذخایر نفت و گاز جهان، تنگه‌ها و آبراهه‌ها، منابع غنی مادی، از پتانسیل بسیار بالایی برای اثرگذاری بر معادلات جهانی برخوردار است.[1]اما به دلایل مختلف نتوانسته اهداف خود را به ویژه در حوزه فلسطین محقق سازد و همواره بین اعضای آن در این زمینه اختلاف نظر وجود داشته است.

برای مسلمانان جهان سرزمین فلسطین و حمایت از ملت آن یک تعریف ایدئولوژیک دارد. در مسئله فلسطین مسلمانان فراخوانده شده‌اند تا در برابر باطل بایستد و از حق دفاع کنند. تجهیز و تقویت روحیه مقاومت در بین فلسطینی‌ها توانسته است این روحیه را به یک ایدئولوژی تبدیل کند. رژیم اشغالگر قدس در برابر ایدئولوژی مقاومت با اقدامات جنایتکارانه و ناقض حقوق بشری خود ایستادگی کرده و تمام سعی‌اش این است که مقاومت را خنثی سازد و جلو گسترش آن را بگیرد. زیرا این ایدئولوژی در صورت فراگیر شدن می‌تواند سبب اتحاد مسلمانان منطقه علیه رژیم اشغالگر قدس شده و شکست آنان را در فلسطین حتمی سازد. آنان به قدرت امت اسلام پی برده‌اند و می‌دانند که اگر امت اسلامی یکپارچه شود، نه‌تنها رژیم اشغالگر قدس بلکه کل نظام سلطه و صهیونیسم جهانی را شکست می‌دهند. با توجه به این نکته رژیم صهیونیستی و حامیان غربی‌اش و در رأس آن‌ها آمریکا تلاش دارند که مانع وحدت جامعه اسلامی شوند و با ایجاد جنگ‌های طایفه‌ای در جوامع اسلامی و همچنین ایجاد نزاع‌های قومی و جغرافیایی و سایر انواع نزاع‌ها، جامعه اسلامی را به خود مشغول سازند.

اخیراً پس از جنگ 7 اکتبر ضرورت همکاری کشورهای اسلامی در مسئله فلسطین، بیش از پیش آشکار شده است. چرا که با انجام اقدامات ضد حقوق بشری متعدد و جدیدی که برخی از آن‌ها به لحاظ ویرانگری و تخریب سابقه اندکی در تاریخ جهان دارند، نه تنها مسلمانان بلکه افکار عمومی جهان با هر دین، ایدئولوژی و عقیده‌ای علیه رژیم جنایتکار اسرائیل به پا خواسته‌اند و خواستار مجازات و جلوگیری از اقدامات ویرانگر این رژیم هستند. در چنین شرایطی سازمان همکاری اسلامی با قوت می‌تواند مسئله فلسطین را حل و فصل کند و صرفاً در این زمینه باید بین اعضا اتحاد لازم وجود داشته باشد.

سازمان همکاری اسلامی پس از 7 اکتبر به منظور بررسی تحولات وضعیت غزه در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ ( ۲۶ مهر) نشست فوق‌العاده کمیته اجرایی خود را در سطح وزرای خارجه کشورهای عضو این سازمان در جده عربستان برگزار کرد. پس از آن در ۲۶ فوریه  2024(۷ اسفند) در دادگاه بین‌المللی لاهه به نام این سازمان اظهارنامه‌ای شفاهی ارائه کرد که در آن به جنایات رژیم اسرائیل علیه مردم فلسطین به ویژه در نوار غزه پرداخته شد.

همچنین سازمان همکاری اسلامی در روز سه‌شنبه ۱۵ اسفند نشست اضطراری وزرای خارجه کشورهای اسلامی را در شهر جده برای بررسی اوضاع غزه برگزار کرد. در این نشست جمهوری اسلامی ایران شش پیشنهاد عملی ارائه کرد. [2]که قابل تامل هستند.

۱. اخراج رژیم اسرائیل از مجمع عمومی سازمان ملل متحد و جلوگیری از عضویت آن در دیگر نهادها یک اقدام ضروری است.

 ۲. ضرورت دارد توقف فوری نسل کشی و جنایات جنگی، عقب نشینی نظامیان رژیم اسرائیل به خارج از نوار غزه انجام و کمک های بیشتر بشردوستانه به همه مناطق نوار غزه، بدون قید و شرط، بی وقفه و فورا ارسال شود.

 ۳. باید همه تلاش کنیم که شرایط امکان اسکان موقت برای کسانی که خانه‌های خود را از دست داده اند، سریعاً فراهم شود.

 ۴. ضروری است بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در سراسر نوار غزه راه اندازی و تجهیز شود.

 ۵. باید مجروحین دارای آسیب شدید و وخامت حال بویژه کودکان و زنان بتوانند سریعا به خارج از فلسطین جهت ادامه درمان منتقل شوند.

 ۶. به عنوان یک اقدام فوری و ملموس، ضروریست با کمک دبیرکل سازمان ملل و همراهی مصر ، معبر رفح هرچه سریعتر به طور کامل بازگشایی شود تا شرایط لازم برای حیات مردم در غزه فراهم شود.[3]

این پیشنهادات از این جهت مهم هستند که از منظرهای مختلف حقوق مردم فلسطین را به جهان متذکر شده اند. یکی از آن ها اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل است این مسئله از این جهت اهمیت دارد که در راستای  به رسمیت شناخته نشدن این رژیم در سطح جهان است. رژیمی جنایتکار که سرزمین ملت فلسطین را غصب و اشغال کرده است. مسئله دیگر توقف جنگ و آتش بس و پیشنهداتی برای بازسازی غزه است. یکی از دلایل اصرار حماس بر آتش بس دائمی ناظر بر این بوده است که با شکستن آتش بس امکان حمله مجدد رژیم صهیونیستی به غزه وجود دارد. با توجه به اینکه یکی از شروط حماس بعد از آتش بس بازسازی غزه مشروط بر تکرار نشدن تجاوزات رژیم صهیونیستی به غزه بعد از بازسازی است، این مسئله اهمیت ویژه ای دارد.

با پایان یافتن جنگ، تمام شدن تجاوز رژیم صهیونیستی و شکستن محاصره غزه مردم به منازل خود بازمی گردند، بنابراین به صورت طبیعی اقدامات بعدی لازم است. حتی اگر مردم غزه هم نتوانند از غزه خارج شوند، با شکستن محاصره، باز شدن مرزها و و ورود گروه‌های امدادی و داوطلب برای درمان و رساندن محموله‌های کمک بشری به غزه و ورود مهندسان برای بازسازی غزه بسیاری از مشکلات آنان کاهش می یابد.[4] فارغ از اینکه این پیشنهادات توسط کشورهای اسلامی پذیرفته و عملی می‌شوند یا خیر، مسئله مهم تر آن است که تاثیر این پیشنهادات بر افکار عمومی کشورهای اسلامی می تواند فضایی را در این کشورها ایجاد کند که رهبران آن‌ها را از مواضع اعلامی و انفعالی خارج ساخته و به زودی شاهد اقدامات عملی و موثر بیشتری از طرف کشورهای اسلامی برای حل مسئله فلسطین و جنگ غزه باشیم.

1.        سید حسن موسوی اصل و سید احمد طباطبائی (1399)، «رویکرد سازمان همکاری اسلامی؛ از روی گردانی تا توجه به حقوق بشر» نشريه علمي مطالعات حقوقي معاصر، سال يازدهم، شماره بیست و يکم.

2.        https://www.irna.ir/news/85409496

3.        https://mfa.gov.ir/portal/newsview/741095

4.        https://fa.alalam.ir/news/6825013/