نگاه تجاری ترامپ به غزه

رئیس ‌جمهور آمریکا سه‌شنبه 4 فوریه از طرحی رونمایی کرد مبنی بر کوچاندن اجباری فلسطینیان از نوار غزه و بازسازی این منطقه پس از تملک بلندمدت واشنگتن بر آن. این طرح موجی گسترده از مخالفت‌ها و انتقادات را در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای و در جهان عرب برانگیخت. تا اینکه ترامپ، جمعه 7 فوریه اعلام کرد که برای اجرای طرح خود جهت به کنترل گرفتن نوار غزه و بازسازی آن عجله‌ای ندارد. 

حقیقت آن است که پیشنهاد اخیر ترامپ درباره ی انتقال جمعیت غزه و بازسازی این منطقه به‌عنوان یک پروژه اقتصادی تلقی می شود که فراتر از یک اظهارنظر حساسیت برانگیز است. ترامپ به‌جای نگاه به بحران غزه از منظر حقوق بشری یا اخلاقی، آن را یک فرصت تجاری می‌بیند. این دیدگاه او ریشه در دیدگاه‌های جرد کوشنر، دامادش دارد. وی چند ماه پیش چشم‌انداز خود را برای آینده‌ی غزه پس از جنگ بیان کرد و در اظهاراتی بر ضد مردم فلسطین و غزه مدعی شد که در حال حاضر، ایجاد یک منطقه امن در نقب، انتقال غیر نظامیان به خارج و سپس ورود به غزه، اقدام درستی است.

اما ریشه‌ی این طرح بر می گردد به رقابت‌های ژئوپلیتیک و جنگ بر سر منابع انرژی که بعد از جنگ روسیه و اوکراین شکل جدیدی به خود گرفت و کشورهای زیادی را با کمبود انرژی مواجه کرد. 
بعد از عملیات 7 اکتبر و یورش وحشیانه رژیم صهیونیستی به غزه، موضوع منابع انرژی نوار غزه که دقیقا در نزدیکی میدان های گازی غنی سواحل مدیترانه قرار گرفته است، رژیم صهیونیستی را بر آن داشت تا برای بهره برداری از منابع عظیم گاز این منطقه برنامه های ازپیش تعیین شده ی خود را عملیاتی سازد.

طبق مطالعات منتشرشده کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل، منابع عظیم نفت و گاز در نوار غزه و کرانه باختری وجود دارد. این مطالعات نشان می دهند در مناطق مختلف سرزمین‌های اشغالی فلسطین ثروت هنگفت منابع نفت و گاز وجود دارد که رژیم صهیونیستی مانع از بهره ‌برداری فلسطینی‌ها شده است. توافق اسلو 2 که در سال 1995 امضاء شد، حقوق دریایی تا 20 مایلی ساحل را برای فلسطینی‌ها تضمین کرد. بر این اساس مقامات تشکیلات خودگردان فلسطین درسال 1999 یک قرارداد 25 ساله برای اکتشاف گاز با یک شرکت استخراج  گاز انگلیس امضاء کردند. همچنین درسال 2000 دو چاه بزرگ گاز در سواحل غزه با ذخیره 4/1 تریلیون مترمکعبی کشف شد که 60 درصد ذخائر این منابع متعلق به سواحل فلسطینی‌ها بود. نخست ‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز اجازه آغاز عملیات حفاری چاه اول تحت مسئولیت تشکیلات خودگردان فلسطین را صادرکرد. اکنون اما وضعیت تغییر کرده است. 

در واقع تجاوز اکتبر 2023 نتانیاهو به غزه در ادامه تجاوز سال 2014 به این منطقه می‌باشد. طرح اسرائیل برای اشغال غزه و مهاجرت دادن 3/2 میلیون اهالی غزه به مصر، مرتبط است با طرح‌های انرژی رژیم صهیونیستی. وزیر دفاع این رژیم  گفته است «ما غزه را از همه چیز تخلیه می‌کنیم» و اخیراً نیز طرح محرمانه یک وزیر دیگر اسرائیلی برای انتقال 3/2 میلیون فلسطینی ساکن غزه به صحرای سینای مصر فاش شد. نهایتاً اینکه هدف اصلی نتانیاهو نه ‌تنها نابودی جنبش مقاومت حماس و تخلیه غزه از فلسطینی‌ها، بلکه علاوه براینها سلطه بر میلیاردها دلار ذخائر گاز نوار غزه نیز بود. 

در29 اکتبر یعنی کمتر از دو هفته بعد از حمله اسرائیل به غزه، نتانیاهو نخست‌ وزیر این رژیم  مجوز اکتشاف به شش کمپانی اروپایی داد تا عملیات اکتشاف گازهای مخازن سواحل باسین در دریای مدیترانه را آغاز کنند. ارزش منابع این مخازن حدود 524 میلیارد دلار است که بخشی از این منابع درحوزه فلسطینی‌ها درنوار غزه و کرانه باختری است. علاوه بر آن در حاشیه نشست کشورهای گروه 20 در دهلی ‌نو، آمریکا، اروپا، هند، عربستان سعودی و امارت در مورد یک کریدور جدید اقتصادی توافق کردند که از هند به خلیج ‌فارس، خاورمیانه و نهایتاً به اروپا ختم می‌شود. این پروژه رقیب پروژه ی یک کمربند یک جاده یا همان جاده ابریشم چین خواهد شد. نتانیاهو گفته است: «پروژه اقتصادی کریدور جدید هند به اروپا بزرگترین پروژه همکاری تاریخ ما است و کشور اسرائیل هم دروازه اصلی کریدور هند به اروپا خواهد بود.» 

با توجه به این واقعیت‌ها بنظر می‌رسد، موضوع حاکمیت بر غزه برای اسرائیلی‌ها یک فاکتور مهم بوده است که اکنون با شکست رژیم اسرائیل در جنگ غزه، ترامپ این مسئولیت را به عهده گرفته است. واضح است که ترامپ با کنترل منابع انرژی این منطقه می‌تواند اروپا و کریدور هند به اروپا را تحت کنترل داشته باشد و اروپایی ها برای تامین انرژی خودشان وابسته به آمریکا باشند. براین اساس بنظر می‌رسد که ترامپ هر چند تلوحیاً گفته است که در اجرای این طرح عجله ندارد اما قطعاً پیشبرد این طرح، مسئله‌ی مهمی برای ترامپ و رژیم صهیونیستی خواهد بود که توسط هر دو طرف در آینده پیگیری خواهد شد. در چنین شرایطی وظیفه‌ی جامعه جهانی و محافل حقوق بشری این است که برای تسریع بازسازی غزه با مشارکت خود فلسطینیان تلاش کنند و از کوچ اجباری ساکنان غزه جلوگیری کنند چرا که سبب چالش‌های امنیتی- اقتصادی جدیدی برای منطقه غرب آسیا خواهد شد. 

حکیمه زعیم باشی