نبرد اردوغان-قلیچدار اوغلو؛ از پایانِ دور اول تا آغازِ دور دوم

به گزارش مشرق، دور اول انتخابات ریاست جمهوری ترکیه روز ۲۴ اردیبهشت درحالی به پایان رسید که هیچکدام از نامزدهای حاضر در این عرصه موفق به کسب آراء ۵۰ درصدی نشدند و انتخابات با حضور دو نامزد اول یعنی «رجب طیب اردوغان» رهبر «ائتلاف جمهور» و «کمال قلیچدار اوغلو» رهبر «ائتلاف ملت» به دور دوم کشیده شد.

دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه قرار است امروز یک شنبه ۲۴ مه برگزار شود. در زیر به مهمترین تحولات و موضوعات انتخابات ریاست جمهوری ترکیه از زمان پایان دور اول تا شروع دور دوم خواهیم پرداخت.

شکست نظرسنجی‌ها

نظرسنجی به طور فزاینده‌ای غیرقابل اعتماد است. در هفته‌های منتهی به رای‌گیری، اکثر نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که قیلیچدار اوغلو پیشتاز انتخابات خواهد بود. اما نتایج انتخابات در دور اول کاملا برخلاف پیش بینی ها و نظرسنجی‌ها از آب درآمد و نه تنها قلیچدار اوغلو یک ضرب پیروز نشد بلکه ۵ درصد نیز کمتر از اردوغان کسب کرد. اگر چه برخی از نظرسنجیها و کارشناسان سیاسی ترکیه دو دوره‌ای شدن انتخابات را دور از انتظار نمی‌دانستند اما دست کم انتظار نداشتند که اردوغان با اختلاف ۵ درصدی رقیب خود را پشت سر بگذارد. پایگاه خبری فارن پالیسی در تحلیلی درباره نتایج نادرست نظرسنجیهای انتخابات ترکیه نوشته، در شرایط بد اقتصادی، یک زلزله ویرانگر، و مخالفان نیرومند، اردوغان محبوبیت خود را حفظ کرده و پیام او در مورد تقوا، قدرت و رفاه همچنان طنین‌انداز می‌شود. این گزارش در ادامه گفته، مسائل اقتصادی مهم است اما رای دهندگان ممکن است فقط براساس جیبشان تصمیم نگیرند و مسائل هویتی بیشتر برایشان اهمیت داشته باشد. ممکن است رای‌دهندگان پول کم‌تری در جیب خود داشته باشند اما به دلیل سیاست های اردوغان به عنوان یک اسلام گرای واقعی احساس امنیت بیش‌تری کنند. از این نظر، ممکن است آن‌ها وضعیت خود را خیلی بهتر از قبل بدانند.

وزنه‌ی سنان اوغان

سنان اوغان نامزد «ائتلاف آتا» نفر سوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه بود. او موفق شد بیش از ۵ درصد آراء مردم ترکیه را از آن خود کند. از زمان پایان انتخابات در دور اول، همه نگاهها به سنان اوغان بود و همه منتظر بودند ببیند اوغان از کدام نامزد حمایت خواهد کرد چرا که سبد رای او می‌تواند وزنه قابل توجهی برای هر یک از نامزدها در دور دوم باشد. مجله اشپیگل در یک مصاحبه از قول اوغان نوشت، تنها در صورتی از قلیچداراوغلو حمایت می‌کند که حزب دموکراتیک خلق‌ها از نظام سیاسی ترکیه کنار گذاشته شود. اوغان بلافاصله این موضوع را تکذیب کرد و چند روز بعد به دیدار قلیچدار اوغلو رفت. درپی این تحولات، گمانه زنیها در زمینه احتمال حمایت سنان اوغان از قلیچدار اوغلو افزایش یافته بود اما او چند روز بعد با اردوغان نیز دیدار و رایزنی کرد و در نهایت در یک نشست خبری اعلام کرد که در دور دوم انتخابات از رجب طیب اردوغان حمایت خواهد کرد؛ تصمیمی که جبهه مخالفان اردوغان را بیش از پیش ناامید کرد. اگر چه کارشناسان می‌گویند که تنها دو درصد از سبد رای اوغان به تبعیت از او، رای خود را به صندوق خواهند انداخت، اما برای اردوغان که تنها به چند صدم رای برای رسیدن به پیروزی در انتخابات نیاز دارد این حمایت می‌تواند وزنه قابل توجهی در دور دوم باشد.

اردوگاه اردوغان

با اعلام نتایج انتخابات به نظر می‌رسید که ائتلاف اردوغان از نتیجه انتخابات راضی است و برخی تحلیلگران نیز تاکید کردند که آنها به دنبال کشاندن انتخابات به دور دوم بودند. اردوغان پس از مشخص شدن نتایج به صورت غیررسمی، در جمع حامیان خود در استانبول سخنرانی کرد و گفت، ما شرایط خوبی در انتخابات داریم و با اختلاف زیاد از رقیب پیش هستیم.

اردوغان در روزهای بعد تلاش کرد به برخی ابهامات و اتهامات که رقبا روی آن مانور می‌دادند به افکار عمومی ترکیه پاسخ دهد. او درباره مساله پناهجویان که قلیچدار اوغلو بسیار روی آن تمرکز کرده است گفت، دولت او در حال آماده‌سازی طرحی برای بازگرداندن مهاجران و پناهجویان سوری به کشور خود است که در جریان آن یک میلیون پناهجو به سوریه بازگردانده می‌شوند. اردوغان در ادامه کارزار انتخاباتی خود از دموکراسی در ترکیه حمایت کرد و به اتهامات دشمنان خارجی و داخلی خود که او را به دیکتاتوری و حکومت یک نفره متهم می‌کنند پاسخ داد. او در حساب توئیتری خود با حمله به مخالفان و آمریکا نوشت: «برگزاری انتخابات در کشورمان نقش اساسی در درک حقایق بیشماری بازی کرد؛ نه تنها قدرت دموکراسی را پای صندوق‌های رأی در ۱۴ می دیدیم، بلکه بسیاری از ابهامات فکری نیز کاهش یافت». او در ادامه با طعنه به انتقادات خارجی گفت: افتراء و اتهاماتی که علیه ما در خصوص دیکتاتوری در ترکیه می‌شود، کمپین‌های بدنام از سوی کسانی است که حتی نتوانستند در کشور خودشان نیمی از واجدین شرایط را پای صندوق‌های رأی بیاورند.

مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز به بخشی از دیگر اتهامات رقیب به مداخلات خارجی در انتخابات پاسخ داد. چاووش اوغلو در یک مصاحبه با شبکه هابر ترک، ادعاهای قلیچدار اوغلو درباره مداخله روسیه در انتخابات ترکیه را رد کرد و گفت: ما از قلیچدار اوغلو خواستیم هر سندی در این زمینه دارد رو کند، اما حتی یک سند هم نیاوردند.

اردوغان در واپسین فعالیتهای انتخاباتی خود در محل دفن «عدنان مندرس» نخست وزیر اعدامی و پیشین ترکیه(برکنار شده با کودتای ۲۷ مه ۱۹۶۰) ترکیه حاضر شد و همچنین در صفحه توئیتر خود از مردم ترکیه خواست تا با رأی دادن به او «پیروزی بزرگی برای ترکیه» رقم بزنند. او نوشت که رأی‌هایی که برای پیروزی او داده خواهد شد، «ترکیه قرن جدید» را خواهد ساخت.

اردوگاه مخالفان

در جبهه ائتلاف مخالفان در ترکیه به نظر می‌رسد اوضاع به خوبی قبل نیست. بسیاری از ناظران سیاسی شانس پیروزی قلیچدار اوغلو را کمتر از قبل می‌دانند، به ویژه اینکه ائتلاف او انتخابات پارلمانی را به رقیب خود واگذار کرده است و حتی در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری نیز با مانع بزرگی به نام پارلمان مواجه است. قلیچدار اوغلو هفته گذشته در واکنش به یک فیلم تبلیغاتی اردوغان که او را حامی جدایی طلبان خوانده است از اردوغان به دادگاه عالی ترکیه شکایت کرد.

او سپس به سیاستهای مهاجرتی دولت اردوغان حمله کرد و در یک پیام ویدئویی با هشدار درباره اینکه تعداد مهاجران غیرقانونی در ترکیه با تداوم حضور اردوغان ممکن است تا ۳۰ میلیون نفر هم برسد، گفت: «ما وطن خود را به این ذهنیتی که اجازه داد ۱۰ میلیون مهاجر غیرقانونی به میان ما بیایند، رها نخواهیم کرد. کسانی که وطن خود را دوست دارند به پای صندوق‌های رای بیایند».

نامزد ائتلاف ملت در آخرین تحرکات انتخاباتی خود با انتقاد شدید از سیاستهای اقتصادی اردوغان، از وضعیت اقتصادی ترکیه به شدت انتقاد کرد و گفت که عملکرد ضعیف اقتصادی دولت موجب شده است تا خانواده‌های ترکیه نتوانند غذای سالم به کودکانشان بدهند. قلیچدار اوغلو در این سخنرانی همچنین وعده داد که ماهانه به خانواده‌های فقیر کمک مالی کند و برق و آب مشترکین کم بضاعت هرگز قطع نشود.

برنده نبرد چه کسی است؛ اردوغان یا قلیچدار اوغلو؟

اگر چه نمی‌توان به طور کامل به نتایج نظرسنجیها در ترکیه اعتماد کرد اما نتایج آخرین نظرسنجیها نشان می‌دهد که رجب طیب اردوغان پیروز نهایی انتخابات ریاست جمهوری ترکیه خواهد بود.

آخرین نظرسنجی که توسط بنیاد تحقیقات ترکیه انجام شده و روزنامه «حریت» آن را منتشر کرده، نشان می‌دهد که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با کسب ۵۳.۷ درصد آرا در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری این کشور پیروز خواهد شد.

تحولات دو هفته اخیر نیز نشان می‌دهد که روی کاغذ و حتی در میدان شانس قلیچدار اوغلو برای پایان دادن به حکومت ۲۰ ساله اردوغان کاهش یافته است. با این حال نتیجه نهایی را صندوقهای رای و مردم ترکیه تعیین خواهند کرد و باید منتظر ماند و دید چه کسی پیروز این ماراتُن خواهد شد؛ اردوغان یا قلیچدار اوغلو؟