ناکارآمدی تحریم‌ها در قبال مسکو

مرضیه شریفی

از زمان پایان جنگ سرد ، یکی از ابزار های مهم ایالات متحده برای اجبار سایر کشورها در پذیرش سیاست های خود ، اعمال مجازات اقتصادی بوده است. تا سال 2021، ایالات متحده بیش از8000 تحریم را علیه افراد و شرکت ‌های مختلف در سطح جهان اعمال کرده بود اما وقوع جنگ میان روسیه و اوکراین باعث شد تا به دلیل تحریم ها علیه روسیه این آمار افزایش نجومی داشته باشد. [1]

تحریم همه جانبه ی روسیه

در روزهای بعد از حمله روسیه به اوکراین در اواخر فوریه ۲۰۲۲ ، جو بایدن ، رئیس جمهور آمریکا چندین بسته تحریمی هماهنگ شده با متحدان را علیه صنایع تسلیحات سازی ، صادرات فن ‌آوری ، دارایی ‌های خارجی ، بانک ‌ها ، شرکت ‌های انرژی و تجار ثروتمند روسیه اعمال کرد. ایالات متحده با همراهی دولت‌ های غربی در ادامه به سراغ منزوی کردن کامل روسیه از بازار دارایی جهانی رفتند. آنها امید داشتند با اعمال تحریم ‌های شدید بتوانند در توانمندی ‌های جنگی روسیه و همچنین در حمایت‌ های نخبگان سیاسی این کشور از حکومت پوتین اخلال ایجاد کنند تا در نهایت این حکومت فروبپاشد. [2]

اخیرا نیز وزارت خزانه داری و امور خارجه آمریکا به صورت مشترک بیش از ۲۵۰ فرد و نهاد را هدف تحریم های جدید قرار دادند. [3]

روسیه چگونه با تحریم ها کنار آمد ؟

با وجود آنکه تحریم ‌ها در ابتدا ، بازار های روسیه را تحت تأثیر قرار داد و موجب سقوط ارزش پول این کشور شد اما در ادامه به چند دلیل شاهد آن بودیم که غرب به رهبری ایالات متحده چندان نتوانست با سیاست اعمال تحریم اهداف خود در قبال روسیه را پیش ببرد.

سه علت اصلی برای مقاوم بودن اقتصاد روسیه وجود دارد. نخست آنکه روسیه در ابتدا توانست از جنگ سود ببرد. از آنجا که نفت و گاز تقریباً نیمی از بودجه روسیه را قبل از جنگ شکل می داد. بلاتکلیفی ژئوپلیتیکی جهان درباره جنگ به بهای بالای انرژی در سال ۲۰۲۲ منجر شد و به روسیه اجازه داد درآمد های نفتی خود را تا حدود ۲۰ درصد افزایش دهد.

دوم آنکه در سال‌ های منتهی به جنگ ، مسکو تلاش کرده بود خود را از تحریم‌ ها دور کند. روسیه روابط دیپلماتیک خود را با چین ، هند و کشور های خاورمیانه گسترش داد و پس از فروپاشی تجارت با غرب ، راه ‌های خروجی تازه ای را سامان داد. پس از اعمال تحریم‌ ها ، روسیه سیاست ‌های کلان اقتصادی مانند کنترل سرمایه و کمک ‌های مالی به شرکت ‌های تحت تحریم را در پیش گرفت تا شوک تحریم ها را کاهش دهد.

دلیل سومی که می توان برای نا کار آمدی تحریم ها علیه روسیه ذکر کرد این است که برخلاف فشار حداکثری که ایالات متحده در سال‌ های اخیر علیه ایران ، کره شمالی و ونزوئلا به راه انداخت ، دامنه تحریم ‌ها علیه روسیه تا حدودی کوچک تر بود ، کالا های مصرفی عموماً معاف شده بودند ، ده ‌ها بانک روسی همچنان به سیستم مالی بین ‌الملل متصل ماندند و غرب به طور گسترده از اعمال تحریم های ثانویه یعنی جلوگیری از تجارت کشور هایی مانند چین و امارات متحده عربی با روسیه ، خودداری کرده است. [4]

نا کار آمدی سیاست اعمال تحریم و شکست هژمونی ایالات متحده

با گذشت نزدیک به دو سال از جنگ اوکراین ، ارائه بسته های تحریمی جدید توسط بایدن از فوریه 2022 تاکنون ، نتوانسته سرنگونی روسیه و یا موافقت آن با خواسته های غرب را برای خروج از اوکراین به دنبال داشته باشد در این زمینه روزنامه گاردین چندی پیش در مطلبی با بیان اینکه اقدامات غرب علیه روسیه نتیجه عکس داده ، تحریم‌ های آمریکا را نسنجیده ‌ترین سیاست تاریخ کنونی حوزه بین ‌الملل ارزیابی کرد و نوشت : ولادیمیر پوتین از همیشه قدرتمند تر شده است. این اعتراف تلخ و سنگین برای غربی ها پس از اعلام کارزار تحریمی ، اقتصاد ، سیاسی و دیپلماتیک علیه روسیه به معنای شکست هژمونی غرب به سر کردگی آمریکا و ناتوانی آن در رسیدن به اهداف خود به رغم سرمایه گذاری های کلان مالی و تسلیحاتی به نفع اوکراین است. [5]

 [1] http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/2023437/

[2] https://www.isna.ir/news/1402090503229

[3] https://www.irna.ir/news/85320503

[4] https://www.tahririeh.com/news/27962/

[5] https://parstoday.ir/dari/news/uncategorised-i182840