جنگ، تجارت پرسود!

امین مهدوی

اکنون که دنیا بیش از پیش در آستانه‌ی یک جنگ بزرگ دیگر قرار گرفته است، و کشورهای مختلف به دنبال تقویت توان نظامی خود هستند، شرکت‌های اسلحه‌سازی بیشتر مورد توجه قرار دارند. از زمان آغاز جنگ در اوکراین و پس از آن جنگ در غزه و احتمال یک جنگ منطقه‌ای در خاورمیانه، تمایل کشورها برای تامین تسلیحات مختلف زیاد شده است و همین مسئله یعنی سفارش به شرکت های تولید کننده سلاح و افزایش درآمد و افزایش ارزش سهام آنها، آن هم در ایامی که اقتصاد جهانی چندان روزهای خوشی ندارد.

آمریکای برنده!

رشد نجومی ارزش ۷ شرکت بزرگ اسلحه سازی آمریکا نشان در بازه شروع جنگ اوکراین تا امروز، نشان از اهمیت این صنعت و جایگاه آن در آمریکا دارد[1]. به نظر می‌رسد صنعت تسلیحات می‌تواند خود به تنهایی یکی از علل مهم رشد اقتصادی آمریکا در این دو سال باشد. ارزش بازار هفت غول صنعت نظامی آمریکا مانند لاکهید مارتین، هانیول اینترنشنال، نورثروپ گرامن و بقیه شرکت‌ها، بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار در این دوسال رشد کرده است.[2] این موضوع به خوبی نشان از پرسود بودن جنگ برای اقتصاد آمریکا داشته است. در واقع ایالات متحده توانسته است در این دو سال به خوبی درآمدهای هنگفتی از تجارت اسلحه به دست آورد. این موضوع در کنار جایگاه رهبری ناتو برای آمریکا و موظف شدن اعضای آن به پرداخت تقریبا۲ درصد از درآمد ناخالص برای تامین مخارج دفاعی، می‌تواند باز هم برای صنعت تسلیحات آمریکا سودآور و به پویایی اقتصاد این کشور کمک کند.

اکنون بهتر مشخص می‌شود که آمریکا به خوبی توانسته است از بحران در اوکراین به نفع اقتصاد خود استفاده کند و روند رو به رشد اقتصادی خود را حفظ کند. در کنار آن ایالات متحده اکنون بیشتر از گذشته به عنوان یک شریک راهبردی در امور نظامی و دفاعی کشورهای جهان به ویژه اروپا شناخته می‌شود و می تواند هم چنان سیطره فناوری و نظامی خود را در بخش‌های زیادی از این کره خاکی اعمال کند.

بنابراین ایالات متحده شاید در حال حاضر چندان تمایلی به پایان جنگ نداشته باشد زیرا آورده‌ها بیشتر از، از دست رفته‌ها برای این کشور است. این کشور توانسته است که با مدیریت جنگ و دوری از درگیری مستقیم با روسیه، خود را از بسیاری از آسیب‌ها دور نگه دارد.

وضعیت اروپا چگونه است؟

شرکت‌های اسلحه سازی اروپا هم وضعیت خوبی در دوران جنگ اوکراین دارند و ارزش بازار سهام آنها درست است که تقریبا نصف ایالات متحده است یعنی بیش از ۲۰۰میلیارد دلار، اما آنها نیز اوضاع خوبی دارند[3]. در این بین فرانسه، بریتانیا، نروژ و ایتالیا شرایط بهتری دارند و شرکت‌های اسلحه سازی آنها سفارش‌های خوبی دریافت کرده‌اند که منجر به درآمد زایی برای آنها شده است. هم چنین با درک این چرخش مالی گسترده می‌توان به تلاش اروپا برای استفاده از منابع مالی مختلف جهت تامین سلاح  اوکراین را بهتر درک کرد. به نظر می‌رسد در این بین قربانی بزرگ اوکراین و مردم آن در کنار مردم مناطق جنگ زده روسیه هستند که باید تاوان جاه‌طلبی ها و سود اقتصادی شرکت‌های اسلحه سازی را با جان و مال خود بدهند و در پایان نیز زیر منت دولت‌های بزرگ باشند که از آنها حمایت کرده‌اند.

در واقع قدرت‌های اروپایی نیز از این جنگ در حوزه‌های مختلفی منتفع شده‌اند. اسلحه سازی یکی از این زمینه‌ها است و برای قدرت‌های اروپایی مانند آلمان و فرانسه، این یک فرصت و اتفاق ارزشمند است که بتوانند هم‌چنان قدرت‌های برتر اروپا بمانند. سفارش اسلحه با سود دارایی‌های روسیه در اروپا که بلوکه شده است، یک اقدام کاملا به نفع کشورهای تولید کننده سلاح است، این کشورها بدون هزینه کردن توانسته‌اند بخش‌هایی از زیان‌های مالی خود را جبران کنند و حتی اقتصاد خود را احیا کرده اند.

بنابراین جنگ به نظر یک روی پر سود هم دارد که در آن کشورهای برخوردار و ثروتمند برندگان اصلی هستند. آنها با در اختیار داشتن فناوری های مختلف و به روز توانسته‌اند نیازهای کشورهای درگیر در جنگ را تامین کنند و در عین حال که ادعای کمک‌های مختلف دارند، نفع اقتصادی گسترده‌ای را می‌برند، این سودآوری آنقدر هست که حتی بتوان گفت که دنیای در حال جنگ و در آستانه‌ي انفجار برای غول‌های اسلحه سازی یک بهشت برین است. هم‌چنین در حال حاضر به نظر تجارت جنگ برای ادامه‌ی رشد اقتصادی در برخی کشورها یک ضرورت است و اگر این ضرورت به اتمام برسد، می‌توان به پایان جنگ‌ هم امیدوار بود.

[1] euronews.com

[2] accuracy.org

[3] cfr.org