بالا گرفتن اختلافات اعضای ناتو بر سر اوکراین

موضوع عضویت اوکراین از زمان تهاجم روسیه در فوریه 2022، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی را دچار شکاف کرده است. فرانسه، لیتوانی و لهستان استدلال کرده اند که این ائتلاف باید دقیقاً نحوه و زمان پیوستن کیف را شرح دهد اما ایالات متحده و آلمان هشدار داده اند که یک پیشنهاد سریع، ناتو را در یک رویارویی مستقیم و احتمالاً هسته ای  با مسکو قرار می دهد.[1]

این اختلافات، در نشست کشورهای ناتو در لیتوانی آشکارتر شد. ناتو پس از پایان این نشست دو روزه اعلام کرد که اوکراین برای پیوستن به این ائتلاف دعوت خواهد شد، اما نحوه و زمان آن را اعلام نکرد که رئیس‌جمهور آن را ناامید کرد. در بیانیه ای که 31 کشور ناتو با آن موافقت کردند، این ائتلاف گفت که آینده اوکراین در ناتو است و زمانی که کشورهای عضو توافق کنند که شرایط مهیا باشد، اجازه خواهد داشت به آن بپیوندد اما جزئیات یا جدول زمانی ارائه نکرد. این کشورها متعهد شدند که به حمایت از اوکراین در مبارزه با روسیه ادامه دهند و وزرای خارجه ناتو، در بررسی دوره ای پیشرفت اوکراین در جهت دستیابی به استانداردهای ناتو که هم در شاخص های دموکراسی سازی و هم در یکپارچگی نظامی می باشد، مشارکت دهد. این عبارت به این معناست که  بایدن، که هفته گذشته اعلام کرده بود اوکراین برای عضویت در ناتو آماده نیست و متحدان همفکرش، بر لهستان و کشورهای بالتیک غلبه کرده‌اند که خواهان دعوت رسمی از اوکراین برای پیوستن به این ائتلاف در اسرع وقت بودند. [2]

بیانیه اعضای ناتو، زلنسکی به شدت ناامید و عصبانی کرد. زلنسکی در توییتی نوشت: «این بی‌سابقه و پوچ است که نه برای دعوت و نه برای عضویت اوکراین چارچوب زمانی تعیین می‌شود.» در حالی که عبارات مبهم در مورد "شرایط" حتی برای دعوت از اوکراین اضافه شده است، به نظر می‌رسد هیچ آمادگی برای دعوت اوکراین به ناتو یا عضویت آن در ائتلاف وجود ندارد.[3]

علاوه بر آین، نشریه آمریکایی پلیتیکو به نقل از چند کارشناس و مقام سابق نوشت، سران ناتو بر سر موجه بودن هزینه تداوم حمایت این ائتلاف از اوکراین در جنگ با روسیه دچار اختلاف هستند. مقامهای سابق و کارشناسان آمریکایی به پلیتیکو گفتند، تداوم حمایت غربی از اوکراین در جنگ با روسیه می‌تواند منجر به دردسر بلندمدت برای ائتلاف ناتو و به تاخیر افتادن رسیدگی این بلوک نظامی به مسائل مهم و ضروری خود شود. در مقاله‌ای که در این روزنامه آمریکایی پیش از برگزاری اجلاس ائتلاف ناتو در شهر ویلنیوس انتشار یافت، پرسش هایی درباره هزینه‌های فزاینده کمک های غربی ها به اوکراین مطرح و به فقدان وجود اتحاد در میان اعضای ائتلاف در قبال این موضوع اشاره شد. در این مطلب تصریح شد، بسیاری از کشورهای متحد در ناتو بیش از هر زمان نسبت به این که "تا کی و به چه قیمت می‌توان از کی‌یف حمایت کرد" هشدار می‌دهند. در این راستا، ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان، اعلام کرد یک چیز روشن است. ما مجارستانی ها دیگر به اوکراین پول بیشتری تا زمانی که درباره نحوه هزینه کرد هفتاد میلیارد یورو کمک قبلی توضیح ندهند، اختصاص نخواهیم داد. با وجود این مقام‌های ناتو و آمریکا تلاش های خود در برابر انظار عمومی برای به نمایش گذاشتن یک جبهه متحد حامی اوکراین را شدت بخشیده و برای تداوم حمایت از کی‌ِیف تا هر زمان که لازم باشد ابراز آمادگی کرده‌اند.[4]

این اظهار همبستگی غربی‌ها با اوکراین می‌تواند نهایتا به اهداف داخلی واشنگتن خدمت کرده به ویژه منجر به تقویت جایگاه جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و حزب دموکراتش پیش از برگزاری انتخابات سال ۲۰۲۴ شود. ناتو در سال 2008 با عضویت اوکراین موافقت کرد، اما هیچ جدول زمانی یا روند الحاق ارائه نکرد. همه کشورهای عضو توافق دارند که اوکراین نمی‌تواند تا زمانی که جنگ ادامه دارد به این ائتلاف بپیوندد، زیرا این امر باعث ایجاد بند دفاع متقابل ماده 5 ناتو می‌شود و همه اعضا را وارد درگیری می‌کند.[5]

این اختلافات بین اعضای ناتو، که آمریکا به رهبری بایدن در تشدید آن نقش عمده ای دارد نه به تقویت اوکراین کمک می کند و نه به توقف روسیه و تنها خروجی و نتیجه آن تضعیف دو کشور اوکراین و روسیه است، دقیقا همان چیزی که غربی ها به دنبال آن هستند، چیزی که بعضی از آن تحت عنوان تضعیف نژاد اسلاو ها یاد می کنند.

محمدصالح قربانی

[1] latimes.com

[2] nytimes.com

[3] euronews.com

[4]politico.com

[5] Ft.com