بازی پیچیده آژانس بین المللی انرژی اتمی

امیرعلی یگانه

در روزهای اخیر جلسه فصلی آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین تشکیل شد. این نشست در سایه فضا سازی رسانه ای اخیر کشورهای غربی علیه ایران قرار داشت و از هفته های گذشته زمزمه تصویب قطعنامه ای ضد ایرانی در نشست آینده پیچیده بود. همانطور که پیش بینی میشد  این نشست با پیشنهاد تروئیکای اروپایی  ( آلمان ، فرانسه ، انگلیس) قطعنامه ای بر ضد فعالیت های هسته ای ایران تصویب شد1. این قطعنامه با رای مثبت 20 کشور در مقابل رای منفی چین و روسیه و 12 رای ممتنع به تصویب شورای حکام رسید . همزمانی تصویب این قطعنامه با شرایط داخلی ایران و شرایط منطقه غرب آسیا نشان دهنده ابعاد مختلفی از یک طراحی منسجم کشورهای غربی بر علیه کشور ایران می باشد.

فضاسازی علیه ایران همزمان با برگزاری انتخابات زودهنگام تهران، این مساله که اقتصاد ایران همچنان در بند مسائل بین المللی می باشد واقعیتی انکار ناپذیر است2 و خبر سازی رسانه های غربی در کوتاه مدت میتواند شاخص های اقتصادی روزمره ایران را تحت تاثیر قرار دهد. در سایه تصویب این قطعنامه ضد ایرانی بار دیگر دوگانه مقاومت – سازش در رقابت های انتخاباتی  ایران مطرح خواهد شد. این مسئله میتواند طراحی کشورهای غربی در چارچوب برنامه فشار حداکثری برای تغییر رفتار ایران باشد. سابقه انتخابات سال 1392 بار دیگر میتواند تکرار شود و بجای تمرکز بر مسائل داخلی ، پرونده های بین المللی ایران نتیجه انتخابات مردم را تعیین کند.

فشار ایالات متحده به ایران برای تسریع در توافق، یکی دیگر از مسائلی که برای دولت  ایالات متحده اهمیت دارد مطرح کردن پیروزی های سیاست خارجی برای رای دهندگان انتخابات آبان ماه این کشور می باشد. تجربه انتخابات های سال های گذشته ایالات متحده نشان داده است که هر کاندیدایی که دست برنده ای در سیاست خارجی داشته باشد مقبولیت داخلی بالاتری خواهد داشت. ایران و ایالات متحده ماه هاست در حال مذاکرات غیرمستقیم در کشور ثالث می باشند3 و باتوجه به حوادث فلسطین و جنایات رژیم صهیونیستی این مذاکرات عملا در سایه کشتار رژیم قرار گرقته است. بازی اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی میتواند ابزار فشار ایالات متحده بر ایران باشد تا هرچه سریع تر مذاکرات غیر مستقیم دو کشور به نتیجه برسد و باتوجه به این توافق، دولت بایدن یکی از برگ های برنده خود در انتخابات آبان ماه را عملی کند.

وارد شدن اروپا به بازی بزرگان، یکی دیگر از احتمالات موجود برای توضیح فضاسازی اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی میتواند این مسئله باشد که تروئیکای اروپایی خواهان ایفای نقش مستقل در پرونده هسته ای ایران باشند. ایران و ایالات متحده با توجه به مذاکرات غیر مستقیم ماه هاست در حال پیگیری آن هستند عملا کشورهای اروپایی را از روند مذاکرات حذف کرده اند و این مسئله برای این کشورهای غربی پیامی معنا دارد و نشان دهنده افول قدرت بین المللی تروئیکای اروپایی دارد، در این چارچوب این سه کشور برای اعاده حیثیت خود مترصد به اقدام جمعی در آژانس بین المللی انرژی اتمی شدند تا بلکه ایالات متحده بار دیگر گوشه چشمی به تروئیکا اروپایی بیندازد و این سه بازیگر بار دیگر در پرونده هسته ای ایران نقش گذشته خود را بازپس گیرند.

در مجموع باید گفت،  فضا سازی اخیر کشورهای غربی بر علیه پرونده هسته ای ایران آنهم در شرایطی که با سفر چند هفته قبل رییس سازمان انرژی اتمی به تهران فضای مثبتی  میان ایران و اژانس ایجاد شده بود بار دیگر به محاق رفت. فشار دولت های غربی بر ایران برای توضیحات پیرامون مسائل ادعایی که در سال های گذشته بارها مسیر مذاکرات فنی ایران و آژانس را تحت شعاع قرار داده بود بار دیگر باعث پیچیده شدن پرونده هسته ای ایران شد. این مسئله نشان میدهد عزمی در کشورهای اروپایی برای فیصله دادن به پرونده هسته ای ایران نمی باشد و صرفا این فضا سازی برای نشان دادن قدرت کشورهای غربی به ایران می باشد تا با استفاده از این فشار، ایران امتیازات فرا برجامی به آژانس بین المللی انرژی اتمی بدهد آن هم در شرایطی که ایران طبق مفاد برجام تمامی وظایف خود را انجام داده است. بنظر میرسد کشورهای غربی میخواهند با این فشار امتیازات فرا پادمانی از ایران بگیرند که باتوجه به عزم ایران برای مقاومت در مقابل خواسته های نامتعارف کشورهای غربی این طراحی محکوم به شکست است.

 1. https://tass.com/defense/1797765

2. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jae.2947

3. https://www.al-monitor.com/originals/2024/06/us-joins-europeans-rare-censure-iran-un-nuclear-watchdog