ایالات متحده عامل بی ثباتی و ناامنی منطقه غرب آسیا

مرضیه شریفی

اهمیت ژئوپلتیک و ژئو استراتژیک منطقه غرب آسیا باعث شده است تا ایالات متحده آمریکا همواره برای این منطقه در راستای منافع کاخ سفید برنامه ‌هایی داشته باشد. بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱  آمریکا تلاش کرد تا به بهانه مقابله با تروریسم حضور نظامی خود در این منطقه را گسترش دهد و این موضوع غرب آسیا را طی دهه های اخیر تبدیل به کانون بحران و نا امنی کرده است.

اهداف آمریکا از حضور در منطقه غرب آسیا را می‌توان به سه بخش اقتصادی ، سیاسی و نظامی تقسیم کرد. در واقع واشنگتن تلاش کرده است تا تحت اهداف اقتصادی برای حضور نظامی در منطقه، منافع خود را تامین کند و در این مسیر منابع کشورها از جمله منابع نفتی آنها را چپاول کند و سود سرشاری از فروش تسلیحات کارخانه ‌های خود به کشورها بدست آورد. [1]

مداخلات نظامی آمریکا در کشورهای منطقه باعث ایجاد ناپایداری ‌های گسترده در این کشورها شده است. به عنوان مثال آمریکا پس از دو دهه اشغال نظامی افغانستان در حالی نیرو‌های خود را از این کشور خارج کرد که اوضاع امنیتی، اقتصادی و اجتماعی افغانستان در مقایسه با ٢٠ سال قبل بهبود نیافته بود. تحلیلگران می‌گویند که حضور نظامی آمریکا طی این سال‌ها جز میلیارد‌ها دلار خسارت و کشته شدن تعداد زیادی از شهروندان افغانستانی دستاوردی نداشته است. [2]

در عراق نیز حضور نظامی آمریکا علاوه بر آن که حدود ۲۱۰ هزار غیرنظامی عراقی را بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۲ به کام مرگ کشاند؛ زمینه ‌ساز رشد گروه ‌های تروریستی مانند داعش در این کشور شد. همچنین ساختار سیاسی عراق با دخالت آمریکا بر اصولی نهاده شد که همواره باعث تشدید‌ شکاف‌ ها میان گروه‌ های سیاسی و مذهبی بوده است که فقدان اجماع و اتحاد ملی بر سر یک هویت یکپارچه را رقم می‌ زند و این موضوع تبدیل به بستر منازعات و تنش‌ها در این کشور شده است. [3]

همچنین در برخی کشورهای دیگر منطقه از جمله سوریه مهمترین پیامد منفی حضور آمریکا، اشغال مناطق استراتژیک و تداوم تاراج منابع نفتی این کشور توسط واشنگتن و متحدانش بوده است.

در عین حال، ایالات متحده از مدت ‌ها پیش از نفوذ سازمان‌ها و عوامل غیر دولتی در منطقه غرب آسیا حمایت کرده و بارها مسیرهای توسعه کشورهای این منطقه را با استفاده از « انقلاب ‌های رنگی » تغییر داده‌ است. [4]

در چنین شرایطی و با وجود آنکه حضور آمریکا در منطقه غرب آسیا، آثاری جز نا امنی و بی ثباتی به همراه نداشته است شاهد آن هستیم که ایالات متحده در دوره های گوناگون و بعد از بروز هر تنشی، به دنبال آن است تا نیرو های بیشتری را راهی منطقه غرب آسیا کند حال آنکه عامل اصلی بروز این تنش ها را می شود آمریکا عنوان کرد به دلیل حمایت های بی چون و چرایش از رژیم صهیونیستی.

 اخیرا نیز وزارت دفاع این کشور اعلام کرده است که به دلیل افزایش قابل توجه خشونت بین اسرائیل و نیرو های حزب ‌الله لبنان که پتانسیل وقوع یک درگیری منطقه ‌ای گسترده ‌تر را افزایش داده است، نیرو های بیشتری را به غرب آسیا اعزام می‌کند. [5]

بهره کلام

 غرب آسیا یکی از بزرگ ترین ذخایر نفت و گاز جهان را در خود جای داده و این منابع به عنوان شریان‌ های حیاتی اقتصاد جهانی به ویژه اقتصاد ایالات متحده و کشورهای غربی محسوب می‌شوند. طی چند دهه اخیر ایالات متحده با ادعای اینکه به دنبال مبارزه با تروریست ها در منطقه غرب آسیا است به لشگر کشی در این منطقه پرداخته و حضور نظامی خود را به تدریج تقویت کرده است و حالا نیز در بحبوحه ی جنگ اسراییل و لبنان  قرار است بر شمار نظامیان آمریکایی در این منطقه افزوده شود. این در حالی است که حضور نظامی ایالات متحده در منطقه غرب آسیا ابزاری برای سیاست خارجی این کشور است که به آن اجازه می ‌دهد به سرعت به چالش‌ های منطقه ‌ای پاسخ دهد و فشار سیاسی بیشتری بر مخالفان اعمال کرده تا ثبات متحد خود رژیم صهیونیستی را تضمین کند. حضور نظامی آمریکا در غرب آسیا که یکی از مؤثرترین ابزارهای نظامی- سیاسی این کشور بوده و همچنان ضامن حفظ مواضع اقتصادی، ژئوپلیتیکی و نظامی- استراتژیک ایالات متحده در منطقه است.

[1]https://www.irna.ir/news/85458294

[2] https://www.mizanonline.ir/fa/news/4775808/

[3] https://farhikhtegandaily.com/page/163234/

[4] https://www.mehrnews.com/news/6074312

[5] https://parsi.euronews.com/2024/09/23