از سرگیری روابط ایران و عربستان و تاثیر آن بر معادلات منطقه

روابط دیپلماتیک میان ایران و عربستان همواره با فراز و نشیب زیادی همراه بوده است و با توافق دهم مارس در چین ، ریاض و تهران وارد مرحله جدیدی از تنش زدایی پس از هفت سال قطعی روابط شدند . به موجب توافق امضا شده ، ایران و عربستان اعلام کردند که روابط دیپلماتیک خود را از سر می‌گیرند و سفارتخانه ‌های دو کشور ظرف ۲ ماه آینده افتتاح خواهد شد .

به عقیده کارشناسان تنش ‌زدایی بین عربستان سعودی ، بزرگترین صادر کننده نفت جهان و ایران به عنوان کشوری که دولت ‌های غربی بر سر فعالیت‌ های هسته ‌ای‌ اش ناراضی هستند ، این پتانسیل را دارد که روابط را در منطقه ‌ای که برای دهه ‌ها با آشفتگی همراه بوده است ، تغییر دهد . این عادی سازی مورد استقبال بسیاری از کشور های منطقه از جمله امارات ، عمان ، قطر ، عراق ، مصر ، بحرین و ترکیه قرار گرفته است . حزب الله لبنان ، انصارالله یمن و تشکیلات خود گردان فلسطین نیز به طور مشابه نسبت به این توافق ابراز خوش بینی کرده اند . در همین خصوص الجزیره گزارش داده است : مذاکره‌ کننده اصلی حوثی ‌های یمن که همسو با ایران هستند ، اظهار داشت که روابط دیپلماتیک بین کشورهای خاورمیانه ضروری است  . محمد عبدالسلام گفت : « منطقه به از سرگیری روابط عادی بین کشور های خود نیاز دارد تا امت اسلامی بتواند امنیت از دست رفته خود را که در نتیجه مداخلات خارجی بوده است بازیابد . » سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان نیز در این خصوص اظهار داشت : از سرگیری روابط بین ایران و عربستان سعودی یک « توسعه خوب » بوده است . [1]

عاقبت جنگ یمن چه خواهد شد

عربستان سعودی انتظار داشت ظرف شش ماه یمن را فتح کند ، اما اکنون درگیر جنگی است که سال‌ ها طول کشیده است . به همین دلیل است که محمد بن سلمان اکنون می‌خواهد به درگیری پایان دهد تا توجه خود را به برنامه ‌های عظیم برای چشم‌انداز 2030 خود معطوف کند بر همین اساس زمانی که قرارداد تجدید روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و ایران در 10 مارس در پکن امضا شد همه نگاه ها به یمن معطوف شد ، جایی که دو قدرت رقیب از سال 2015 در تقابل غیر مستقیم قرار داشتند .

کارشناسان خوشبین هستند که روابط دیپلماتیک فعال ایران و عربستان پیشرفت در حل و فصل جنگ داخلی یمن را افزایش دهد . در همین خصوص ، نماینده دائم ایران در سازمان ملل معتقد است که « توافق ایران و عربستان سعودی به ایجاد آتش بس در یمن کمک می کند . » لذا به نظر می رسد از سرگیری روابط سیاسی بین ایران و عربستان باعث تسریع تحقق آتش بس در یمن شود . [2]

تاثیر از سر گیری روابط ایران و عربستان بر منافع اسراییل

عادی سازی روابط ایران و عربستان برای جاه طلبی اسرائیل  در رابطه با بازدارندگی از رهبری و قدرت ایران در منطقه مناسب نیست . در همین خصوص نفتالی بنت ، نخست وزیر سابق اسرائیل که در اخبار ملی اسرائیل برجسته شده است ، اظهار داشت : « این ضربه هولناکی به تلاش برای ایجاد ائتلاف منطقه ای علیه ایران است . این یک شکست کامل برای دولت نتانیاهو است که ناشی از ترکیبی از غفلت سیاسی و ضعف اقتصادی و مبارزات داخلی در داخل اسرائیل است . ملت‌ های جهان و منطقه ، اسرائیل را تقسیم ‌شده می ‌بینند و با دولتی که کار نمی‌کند و بر خود ویرانی سیستماتیک متمرکز است کار نمی کنند . » [3]

مرضیه شریفی

[1] https://mepc.org/commentary/saudi-iranian-normalization-changes-regional-dynamics

[2] https://www.france24.com/en/middle-east/20230316-d%C3%A9tente-between-iran-and-saudi-arabia-raise-hopes-for-steps-toward-peace-in-yemen

[3] https://mepc.org/commentary/saudi-iranian-normalization-changes-regional-dynamics