اروپا در تلاش برای حفظ آبرو
رهبران اروپایی که بخش زیادی از بار دیپلماتیک، اقتصادی و بشردوستانه جنگ اوکراین را بر دوش کشیده‌اند، بر سر دوراهی قرار گرفته اند که آیا باید به ایالات متحده اجازه دهند مسیر را رهبری کند، یا باید تلاش کنند که بخشی از معاهده‌ی صلح باشند.
تحولات اخیر در مذاکرات صلح اوکراین، که توسط گفتگوهای بین ترامپ و پوتین، تسریع شده است، اروپا را در موقعیتی حساس قرار داده که باید نفوذ دیپلماتیک خود را نشان دهد یا خطر حاشیه‌نشینی در مناقشه‌ای را که به طور مستقیم بر امنیت و منافع استراتژیک آن تأثیر می‌گذارد، بپذیرد.
این وضعیت پویایی پیچیده روابط فراآتلانتیک و تلاش اروپا برای حفظ خودمختاری دیپلماتیک را در جهانی که به سمت چندقطبی شدن در حرکت است برجسته می‌کند.
تماس تلفنی بین ترامپ و پوتین، لحظه مهمی در دیپلماسی بین‌المللی در مورد جنگ اوکراین بود. ارتباط مستقیم ترامپ با پوتین نشان داد که ایالات متحده ممکن است رویکرد خود را به سمت مذاکره برای پایان دادن به درگیری تغییر دهد. در حالی که ایالات متحده قبلاً حمایت نظامی و اقتصادی قابل توجهی از اوکراین ارائه کرده بود، تماس ترامپ و پوتین به تمایل به یک راه‌حل مسالمت‌آمیز اشاره داشت. با این حال، ماهیت گفتگو و چشم‌انداز گفتگو بین واشنگتن و مسکو، نگرانی‌هایی را در اروپا در مورد حذف آن از روند تصمیم‌گیری ایجاد کرد.
رهبران اروپایی که بخش زیادی از بار دیپلماتیک، اقتصادی و بشردوستانه جنگ اوکراین را بر دوش کشیده‌اند، بر سر دوراهی قرار گرفته اند که آیا باید به ایالات متحده اجازه دهند مسیر را رهبری کند، یا باید تلاش کنند که بخشی از معاهده‌ی صلح باشند.
در پاسخ به این تحولات، مقامات اروپایی تلاش کرده‌اند تا نقش برجسته‌تری را در مذاکرات صلح ایفا کنند. قدرت‌های اروپایی مانند آلمان، فرانسه و بریتانیا، مدت‌هاست که در تلاش برای میانجی‌گری در مناقشات اروپا بوده‌اند.
با این حال، بحران اوکراین آسیب‌پذیری بالقوه‌ی اروپا را برجسته کرده است در واقع اروپاییان نیز قربانی سیاست‌های ایالات متحده هستند. با توجه به اینکه ایالات متحده به طور سنتی به عنوان یک ابرقدرت جهانی دیده می‌شود، رهبری اروپا تحت تأثیر نفوذ نظامی و اقتصادی واشنگتن، به ویژه در ناتو، قرار گرفته است. تماس ترامپ و پوتین این واقعیت را برجسته کرده است که اروپا ممکن است در روند صلح نهایی نادیده گرفته شود، مگر اینکه موضع خود را روشن کند و خواستار حضور در میز مذاکره شود.
رهبران اروپایی تأکید کرده‌اند که هر روند صلحی باید شامل همه ذینفعان مرتبط، از جمله اتحادیه اروپا و سایر کشورهای اروپایی باشد. مشارکت آنها نه تنها برای تعادل ژئوپلیتیکی، بلکه برای اطمینان از اینکه هر توافق صلحی منعکس کننده ارزش‌های اروپایی دموکراسی، حقوق بشر و ثبات منطقه‌ای باشد، حیاتی است.
علاوه بر این، اروپا باید با پیامدهای بلندمدت جنگ، به ویژه از نظر وابستگی انرژی خود به روسیه، روابط خود با کشورهای همسایه و معماری امنیتی گسترده‌تر در منطقه، مقابله کند. اروپا به عنوان بزرگترین و مستقیم‌ترین همسایه روسیه، منافعی در چگونگی پیشرفت جنگ و آنچه که توافق صلح نهایی به نظر می‌رسد، دارد.
با این حال، تلاش‌های اروپا برای تضمین نقش خود در مذاکرات صلح با موانع متعددی روبروست. ایالات متحده، موضعی قوی علیه روسیه اتخاذ کرده و کمک‌های نظامی و حمایت سیاسی قابل توجهی از اوکراین ارائه کرده است. ایالات متحده همچنین از موقعیت خود برای جلب حمایت بین‌المللی از اوکراین و اعمال تحریم‌ها علیه روسیه استفاده کرده است. در حالی که این رویکرد تا حدودی موفقیت‌آمیز بوده است، وضعیتی را نیز ایجاد کرده است که در آن ایالات متحده نفوذ قابل توجهی بر مسیر مذاکرات صلح دارد.
اروپا، در مقابل، در مورد بهترین راه برای برخورد با این وضعیت دچار اختلاف است. کشورهایی مانند لهستان و کشورهای بالتیک خواستار اقدام قوی‌تر علیه روسیه شده‌اند، در حالی که دیگران مانند آلمان و فرانسه گفتگوی دیپلماتیک و مذاکره را ترجیح داده‌اند. این تفرقه داخلی، وجود یک جبهه متحد را در روند صلح برای اروپا دشوار می‌کند.
اروپا باید در این مورد به سرعت به نتیجه برسد تا از قرار گرفتن در حاشیه‌ی مذاکرات جلوگیری کند. اگر اروپا نتواند نقش خود را به عنوان یک بازیگر اصلی در مذاکرات صلح ایفا کند، خطر از دست دادن موقعیت جهانی خود را دارد و به تماشاگر صرف در حل مناقشه‌ای تبدیل می‌شود که مستقیم بر امنیت و ثبات آن تأثیر می‌گذارد.
عدم اقدام موثر اروپا منجر به این خواهد شد که اروپا به یک دستور کار بلندمدت تحت رهبری ایالات متحده کشیده شود که می‌تواند شکاف بین اروپا و ایالات متحده را عمیق‌تر کند. این شکاف می‌تواند خود را در تشدید تنش‌ها بر سر مسائلی مانند سیاست دفاعی، تحریم‌های اقتصادی و روابط با روسیه نشان دهد. با درگیر شدن بیشتر اروپا در چارجوب منافع ایالات متحده، می‌تواند به تضعیف قدرت اروپا و از بین رفتن منافع اصلی آن در مقابل منافع آمریکا شود.
اروپا نباید اجازه دهد ایالات متحده مذاکرات صلح مربوط به اوکراین را انحصاری کند. اگر اروپا نتواند نقش خود را به عنوان یک بازیگر دیپلماتیک اصلی ایفا کند، خطر از دست دادن نفوذ و آسیب‌پذیر شدن در برابر اهداف سیاسی ایالات متحده را دارد که ممکن است با اهداف خودش همسو نباشد. پتانسیل افزایش تنش‌ها بین ایالات متحده و اروپا می‌تواند منجر به سناریویی شود که در آن اروپا قربانی منافع ایالات متحده شود و توانایی اروپا برای هدایت آینده و تضمین جایگاه خود در نظم رو به تغییر جهانی را تضعیف کند. بنابراین، ضروری است که اروپا اکنون اقتدار خود را نشان دهد و اطمینان حاصل کند که منافع آن در پیگیری صلح پایدار در اوکراین در نظر گرفته می‌شود.
امین مهدوی
