پرچم سفید در دست ترکیه و سوریه

امیرعلی یگانه

در هفته های گذشته و پس از برقراری جلساتی بین مسئولین وزارت خارجه سوریه و ترکیه که درمورد موضوع تقویت روابط دوجانبه برگزار شد، بار دیگر بحث بهبود فضای تنش آلودی که بین دو کشور بعد از ناآرامی های سوریه در سال 2011 شروع شد نقل محافل رسانه ای منطقه غرب آسیا شد. ذکر این نکته مهم است که در اتمسفر جنگ آلود منطقه غرب آسیا، عادی سازی روابط دو کشور سوریه و ترکیه با یکدیگر یک موضوع بسیار مهم برای کشورهای غرب آسیا محسوب میشود. پیام این اقدام صلح آمیز میتواند برای کشورهای زیادی تاثیر گذار باشد.  اینکه ترکیه و رئیس جمهور این کشور بعد از سال ها متوجه اهمیت روابط مثبت با سوریه ، همسایه خود شده اند مساله مهمی است. برای درک ابعاد این موضوع باید پیچیدگی های آن بررسی شود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:

مساله پناهندگان سوری، بر طبق آماری که کشور ترکیه از حجم پناهدگان سوری که در این کشور حضور دارند منتشر کرده است بیش از سه میلیون نفر سوری در اقصی نقاط کشور ترکیه حضور دارند1، این جمعیت بزرگ میتواند همانند چاقو ای دولبه برای ترکیه خطر آفرین محسوب شود. ترکیه در سال گذشته با وضعیت اقتصادی کم فروغی که داشت نتوانست اهداف اقتصادی مد نظر خویش را اجرا نماید و بسیاری از دولتمردان این کشور حضور حجم زیاد پناهندگان سوری را باعث کاهش قدرت اقتصادی این کشور عنوان نموده اند. در بعد امنیتی نیز تعداد بالای پناهندگان سوری میتواند همانند بمبی آماده انفجار عمل نماید و به راحتی و با هدایت سرویس های جاسوسی کشورهای خارجی امنیت ترکیه را مختل نماید. برای حل این مساله رییس جمهور ترکیه در پی ایجاد روابط مثبت با کشور سوریه می باشد تا از این طریق پناهندگان سوری راهی وطن خود شوند و ترکیه نیز با دست کشیدن از دخالت های بیجا در مساله سوریه، امنیت این کشور را به خطر نیندازد.

حمایت روسیه از عادی سازی روابط ترکیه و سوریه، یکی از مسائلی که در ماه های گذشته به صورت مکرر توسط رییس جمهور روسیه پیگیری شد، مساله عادی سازی روابط دو کشور ترکیه و سوریه بوده است2. هدف اصلی پوتین از این کار، خنثی کردن نقش مخرب ترکیه در سوریه می باشد و با قطع حمایت های نظامی و مالی ترکیه از تروریست های حاضر در سوریه، ارتش این کشور امنیت محدود نقاط ناامن سوریه را تضمین نماید. این مساله برای روسیه نیز که سال ها در کشور سوریه حضور دارد امتیاز مثبتی محسوب میشود و دیگر این کشور مجبور نیست هزینه های گزاف نظامی برای سرکوب تروریست های تحت حمایت ترکیه را پرداخت نماید.

تقویت جایگاه سوریه، یکی از سیاست های اصلی کشور سوریه در سال های گذشته، تلاش برای بازپس گیری نقش سابق این کشور در فضای بین الملل بوده است و برای این امر راه های گوناگونی را طی نموده است. بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، بازگشایی سفارت خانه کشورهای دنیا در دمشق3، گوشه ای از فعالیت های سیاسی این کشور برای رسیدن به هدف مذکور بوده است. عادی سازی رابطه با ترکیه، همسایه ای که در سالیان گذشته تنش های زیادی با آن داشته است یک پیروزی دیپلماتیک مهم برای نظام سوریه محسوب میشود و میتواند قدرت بین المللی سوریه را تقویت نماید این عادی سازی روابط دو کشور میتواند از جهت اقتصادی نیز کمک حال کشور سوریه باشد و برای بازسازی ویرانه های جنگ داخلی این کشور کمک شایان توجهی به نظام سوریه کند.

در مجموع باید گفت، هدف اصلی کشور ترکیه از عادی سازی رابطه سیاسی خود با سوریه، حل و فصل کردن موضوع پناهندگان سوریه می باشد که به زعم سیاسیون نزدیک به اردوغان، شکست در انتخابات گذشته ترکیه بخاطر رای منفی این گروه پرجمعیت بوده است. برای قدرت های منطقه ای از جمله ایران و روسیه نیز بهبود روابط دو کشور ترکیه و سوریه میتواند پرونده امنیتی سوریه را برای همیشه حل و فصل نماید و در روزهایی که منطقه غرب آسیا منتظر جنگ ایران و رژیم صهیونیستی می باشد، این عادی سازی کمک بزرگ و اطمینان خاطری برای محور مقاومت است و کشورهای این محور میتوانند با خیال راحت برای تنبیه رژیم برنامه های خود را پیاده نمایند و کشور سوریه نیز میتواند یکی از محل های احتمالی پاسخ به رژیم صهیونیستی باشد.

1.       https://www.aljazeera.com/news/2024/7/24/syria-and-turkey-a-path-to-reconciliation-or-a-defeat-of-the-opposition

2.       https://russiancouncil.ru/en/analytics-and-comments/columns/middle-east-policy/syrian-turkish-reconciliation-to-confront-a-common-danger/

3.        https://www.middleeastmonitor.com/20240730-kuwait-to-reopen-embassy-in-syria-after-13-years/