نگرانی غرب از هم‌افزایی راهبردی چین و روسیه
درست در یک‌سالگی جنگ اوکراین و با فرسایشی شدن نبردی که غرب به‌واسطه اصرار بر گسترش ناتو به شرق مولد و موجد آن بوده است، مقامات آمریکایی و اروپایی سیگنال‌های مثبتی در حوزه روابط بین‌الملل دریافت نمی‌کنند! اخیرا ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه با اعلام خبر سفر همتای چینی خود به مسکو گفت که روابط دو کشور در حال رسیدن به «مرزهای جدیدی» است. این سخنان درحالی مطرح شده است که شی جین پنگ، رئیس‌جمهور چین نیز هم‌افزایی همه‌جانبه با روسیه را به‌مثابه یک اصل راهبردی پذیرفته و تأکید دارد که هم‌پوشانی قدرت پکن و مسکو در مهار بحران‌های بالقوه و بالفعلی که غرب در تایوان، تبت، هنگ‌کنگ و دریای جنوبی چین خلق می‌کند، فراتر از یک الزام محسوب می‌شود.
پیام قاطعانه پکن و مسکو علیه ناتو
مقامات غربی درصدد تحلیل و رصد پیام‌های پنهان و فرامتنی دیدار پوتین و شی جین پنگ هستند. آن‌ها به‌وضوح آگاه هستند که پیام این دیدار، فراتر از تأکید بر اتحاد طرفین یا ارتقای سطح مبادلات تجاری روسیه و چین به حدود ۲۰۰ میلیارد دلار در سال می‌باشد! وانگ ایی ، وزیر امور خارجه چین نیز در این خصوص به نکته قابل‌توجهی اشاره کرده است :« رابطه بین چین و روسیه علیه هیچ کشور ثالثی نیست و این دو کشور هرگز تسلیم فشار دیگران در ترسیم حدود روابط خود نمی‌شوند.»
درست چند روز قبل از آغاز جنگ اوکراین، پوتین و شی پیمان شراکت «بدون محدودیت» را امضا کردند که باعث ایجاد نگرانی در غرب شد.هم‌افزایی چين و روسیه در مواجهه با بحران‌هایی که غرب با هدف «مهار شرق» خلق می‌کند، قدرت مانور دشمنان مشترک مسکو و پکن را بارها محدود ساخته است. در این میان، مقامات آمریکایی در عین اینکه تلاش می‌کنند خود را بازیگری مسلط بر صحنه نشان دهند، اما قادر به پنهان‌سازی ترس هم از تشدید هم‌افزایی چین و روسیه در برهه کنونی نیستند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا به پکن درباره عواقب حمایت مادی چین از حمله روسیه به اوکراین هشدار داد و گفت که واشنگتن نگران ارسال سلاح‌های چینی به روسیه است. پکن اما ادعای کاخ سفید را رد کرده است.
تهدیدات مستمر غرب علیه چین و روسیه
تهدیدات مستمر غرب علیه روسیه و چین، پیش‌شرط و مبنایی واقعی برای شکل‌گیری همکاری طرفین در محدوده‌ای فراتر از حد تصور آمریکا و اتحادیه اروپا تلقی می‌شود. در اسناد سیاست خارجی آمریکا همیشه پکن و مسکو جزو تهدیدات ثابت و پایدار محسوب می‌شوند چراکه این کشورها مداخله‌گرایی مستمر غرب را هرگز برنتافته و با نفوذ آمریکا در حوزه‌های گوناگون جغرافیایی در جهان مخالفت کرده‌اند. برای هر دو بازیگر، دشمنی آمریکا یک وجه اشتراک راهبردی می‌تواند محسوب شود تا بتوانند براساس وجود نگاه تهدیدآمیز تثبیت‌شده‌ای که از سوی غرب به آن‌ها وجود دارد همکاری‌هایی با هم تعریف کنند پس در اینجا ما با یک الزام راهبردی مواجه هستیم.
این الزام راهبردی در طول یک سال اخیر و با جنگ اوکراین ، تقویت شد زیرا بر مقامات چینی ثابت شد که نمی‌توان هژمونی اقتصادی را با نگاه دیپلماتیک مطلق حاکم ساخت زیرا استراتژی «مهار همه‌جانبه چین و روسیه»از تبدیل به یک طرح عملیاتی در حوزه امنیتی و سیاست خارجی واشنگتن و متحدانش شده است.اصرار ناتو بر محاصره راهبردی روسیه و حفظ تنش‌های مزمن میان کی‌یف و مسکو یا تحرکات بی‌سابقه‌ای که دولت جوبایدن در آب‌های جنوبی چین و فراتر از آن، در حمایت از استقلال‌طلبان تایوان ( در مواجهه با پکن) صورت داده‌اند ، رویکرد همگرایانه پکن و مسکو و تمایل هر دو مبنی بر کشف تاکتیک‌های مشترک در مدیریت بازی دشمنان را پررنگ‌تر ساخته است.
ابراز تمایل زلنسکی برای گفت‌وگو با چینی‌ها
در این میان، ابتکار عمل دیپلماتیک چینی‌ها مبنی بر پایان دادن به جنگ اوکراین در نوع خود قابل‌توجه است.ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین همزمان با نخستین سالگرد حمله نظامی روسیه به کشورش گفته مایل است با همتای چینی خود دیدار کند تا با شی جین‌پینگ درباره طرح صلح پکن گفت‌وگو کند. زلنسکی از تمایل چین برای پایان دادن به جنگ در اوکراین استقبال کرده اما جو بایدن، بزرگ‌ترین حامی غربی اوکراین در جنگ با روسیه، نسبت به حسن نیت چین در طرح صلح خود ابراز تردید کرده و آن را به نفع «ولادیمیر پوتین» دانسته است.
زلنسکی روز جمعه – ۲۴ فوریه – گفت: «من واقعا مایلم که متقاعد شوم چین به دنبال دادن تسلیحات به روسیه نیست».
طرح صلح پیشنهادی چین خواستار آتش‌بس میان طرفین و احترام به تمامیت ارضی دو کشور است.مقامات غربی می‌گویند در این طرح که ۱۲ محور دارد به اینکه روسیه باید از تمامی مناطق اشغال‌شده اوکراین عقب‌نشینی کند اشاره مستقیمی نشده و در عوض به تحریم‌های «یک‌جانبه» علیه روسیه انتقاد شده است! اما این انتقاد به صورتی صریح از سوی مقامات چینی شده و به‌نوعی بهانه‌جویی از سوی غرب تعبیر گردیده است. دولت چین هنوز رسما به ابراز علاقه آقای زلنسکی برای دیدار شی‌جین‌پینگ واکنش نشان نداده‌اند.این ابراز علاقه تنها چند روز پس از دیدار جو بایدن از اوکراین و گفت‌وگوی مستقیم با ولودیمیر زلنسکی در کی‌یف روی می‌دهد و چنانچه رهبر چین حاضر به سفر به اوکراین و دیدار با رئیس‌جمهوری این کشور شود، آنگاه می‌توان از جدی شدن تلاش‌های غرب و شرق برای کنترل جنگ اوکراین سخن گفت.در همین حال، روسیه از طرح صلح چین استقبال کرده و وزارت خارجه این کشور طی بیانیه‌ای گفته: «ما با دیدگاه‌های پکن هم‌نظریم».
اما در غرب، جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا در واکنش به طرح صلح چین به خبرنگار ای‌بی‌سی گفت: «اگر پوتین از اون استقبال کرده پس نباید چیز خوبی در آن وجود داشته باشد».
این اظهارت از سوی آقای بایدن تنها چند روز پس‌ازآن ایراد می‌شود که آنتونی بلینکن، وزیرخارجه آمریکا، از مدنظر قرار دادن ارسال تسلیحات از سوی چین به روسیه سخن گفته بود. ادعایی که قویا از سوی چین رد شده است.رسانه‌های آمریکایی روز جمعه گزارش‌هایی منتشر کردند که در آن‌ها ادعا شده چین ارسال پهپاد و مهمات توپخانه به روسیه را مدنظر قرار داده است.طرح صلح پکن برای جنگ اوکراین به دنبال سفر وزیرخارجه این کشور، ونگ یی به مسکو و دیدار با ولادیمیر پوتین و همتای روسی خود، سرگئی لاوروف صورت می‌گیرد.
منبع: رسالت
