طرح صلح پکن برای جنگ اوکراین و مخالفت اروپا و امریکا

طی ماه های اخیر مقامات پکن ، نقش خود را در واسطه گری میان بازیگران بین المللی تقویت کرده اند تا با ایفای نقش پویای میانجی گرانه ، در صدد افزایش وزن سیاسی خود در جهان باشند که این نشان ‌دهنده عزم چین برای نقش ‌آفرینی بیشتر در عرصه بین‌المللی به عنوان یک قدرت بزرگ سیاسی و اقتصادی است . به عبارت بهتر ، چینی ها در کنار نقش آفرینی اقتصادی ، نقش آفرینی سیاسی در حوزه روابط بین الملل را نیز در دستورکار قرار داده اند و در حال حاضر به دنبال آن هستند که بر روی پرونده ای جنجالی در نظام بین الملل تحت عنوان جنگ اوکراین متمرکز شوند . [1]

تحرکات پنهان و آشکار پکن نشان می دهد که این بازیگر ، به دنبال مانور سیاسی موثر در قبال جنگ اوکراین  است به خصوص آنکه وزارت خارجه چین پنجم اسفند ماه سال گذشته از طرح ۱۲ ماده ‌ای خود برای صلح در اوکراین که شامل آتش ‌بس و پایان تحریم ‌های غرب علیه روسیه است ، رونمایی کرد ؛ طرحی که بر دو اصل « کاهش تنش » و « اهمیت میز مذاکره » استوار است . [2]

این طرح ۱۲ ماده‌ای را می‌توان به این صورت خلاصه کرد : لحاظ شدن منافع و نگرانی ‌های امنیتی مشروع همه کشورها ، کنار گذاشته شدن ذهنیت جنگ سرد ، رد تامین امنیت منطقه ‌ای از طریق تقویت بلوک ‌های نظامی ، شدت ‌یابی کمک ‌های انسانی و بشر دوستانه ، اهمیت تبادل زندانی میان روسیه و اوکراین ، ضرورت احترام به قوانین و حقوق بین‌المللی از سوی همه طرف ‌ها ، اجتناب از حمله به تاسیسات غیر نظامی ، احترام به حقوق زنان ، کودکان و زندانیان جنگی ، تضمین صادرات غلات به بازار های جهانی ، جلوگیری از گسترش سلاح‌ های اتمی ، حفظ امنیت نیروگاه های اتمی و منع گسترش سلاح‌ های بیولوژیک و شیمیایی . [3]

با وجودی که چین با مطرح کردن این طرح در پی آن بود که به جهان اثبات کند که در درگیری اوکراین سعی در میانجی گری داشته و خواستار توقف این جنگ است اما غرب کماکان به موضع این کشور بد بین است . در همین خصوص جو بایدن ، رئیس جمهوری آمریکا اظهار داشت :‌ من هیچ سودی در طرح مطرح شده از سوی چین برای برقراری صلح در اوکراین نمی ‌بینم جز آنکه به نفع روسیه است . [4]

« جوزپ بورل » مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز طی سخنانی تاکید کرد که بروکسل معتقد است که تنها طرح صلح بادوام طرحی است که « ولودیمیر زلنسکی » رئیس جمهور اوکراین ارائه کرده است و این اتحادیه ابتکارات چین در این زمینه را جدی نمی‌گیرد . [5]

ینس استولتنبرگ ، دبیرکل ناتو هم ‌در واکنش به طرح صلح چین گفت‌ « چین اعتبار لازم برای این کار را ندارد ، چرا که آن‌ ها تا کنون تهاجم غیر قانونی روسیه به اوکراین را محکوم نکرده‌ اند . » [6]

اما چرا آمریکا وغرب تا این حد به مخالفت با طرح صلح پکن بر خواسته اند ؟ به نظر می رسد یکی از دلایل مهم این مخالفت را نگرانی غرب به خصوص ایالات متحده از موفقیت طرح چین برای خاتمه دادن به جنگ اوکراین دانست موضوعی که نه تنها به ارتقای منزلت چین در برقراری صلح بین المللی منجر می شود بلکه روایتی تازه از اتحاد چین و روسیه در برابر غرب را نیز می تواند ارائه دهد . از طرف دیگر آمریکا در صورت موفقیت چین در حل بحران اوکراین به عنوان بزرگترین بحران یکساله اخیر جهان ، بازنده بزرگ این میدان خواهد بود .

علی رغم مخالفت ها با نقش آفرینی چین در حل بحران اوکراین تا به امروز روشن شده که این تنش نمی تواند در میدان جنگ به پایان برسد و برای طرفین هیچ راهی جز متوسل شدن به دیپلماسی و رضایت دادن به نتایج نسبی وجود ندارد و از آنجا که آمریکا و متحدان غربی آن چنان در جنگ گرفتار شده اند که دیگر قادر نیستند در نقش یک میانجی حامل صلح به نقش آفرینی بپردازند به همین جهت اکنون همه نگاه ها به پکن دوخته شده است و باید منتظر ماند و دید که رفت و آمد های دیپلماتیک این کشور آسیایی چگونه می تواند در خاتمه دادن به این جنگ موثر باشد .

[1] https://www.fardanews.com/73/1212730/

[2] https://www.irna.ir/news/85077315/

[3] https://www.farsnews.ir/news/14011205000190

[4] https://www.khabaronline.ir/news/1751724/

[5] https://www.farsnews.ir/news/14020215000445/

[6] https://www.pana.ir/news/1358159