سیلی دردناک دمشق به واشنگتن
طی چند سال گذشته کشورهای عربی بعد از اینکه شکست سیاست‌های آمریکا در تحریم سوریه را صراحتا مشاهده کرده و متوجه شدند آرزوی آمریکا برای سرنگونی نظام سوریه حتی با جنگ ویرانگر تروریسم طی یک دهه قبل علیه این کشور نیز برآورده نمی‌شود، به شکل تدریجی در مسیر همگرایی با دمشق گام برداشتند.روند همگرایی کشورهای عربی با دولت سوریه در ماه‌های گذشته تشدید شده و به ویژه بعد از توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط شاهد گام‌های جدی سعودی‌ها برای احیای مناسبات با دولت بشار اسد در سوریه بودیم؛ جایی که وزرای خارجه عربستان و سوریه سفرهای متقابلی به کشورهای یکدیگر انجام داده و ضمن تاکید دولت سعودی بر لزوم بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان رسما از بشار اسد برای سفر به ریاض و شرکت در اجلاس سران عرب دعوت کرد.
فرسایش سیاست آمریکا در منزوی کردن سوریه
در میان تحلیل‌های فراوانی که درباره عوامل تمایل شدید کشورهای عربی و نیز ترکیه برای احیای روابط با دولت سوریه وجود دارد، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته فلسطینی و سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رای‌الیوم در یادداشت جدید خود به این منظور نوشت، سوریه «محاصره شده» همچنان کانون اصلی توجهات در منطقه خاورمیانه و دغدغه اساسی قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و نیز تصمیم‌سازان در انتخابات آتی ترکیه است.بر اساس گزارش تسنیم، عطوان افزود، در اینجا بیشتر توضیح می‌دهیم و می‌گوییم که بعد از سفرهای غیرمنتظره «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه به عمان و امارات، سفر «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان به دمشق که حامل پیام دعوت رسمی پادشاه عربستان از بشار اسد برای سفر به ریاض بود و همچنین اجلاس چهارجانبه روسیه و ایران و ترکیه و سوریه در مسکو، امروز دوشنبه اردن میزبان نشستی ۵ جانبه با حضور وزرای خارجه عربستان، مصر، عراق، اردن و سوریه است.
وی تصریح کرد، اجازه دهید از جای دیگری شروع کنیم و بگوییم این اجلاس ۵ جانبه که با ابتکار عربستان انجام می‌شود، ادامه نشست مشورتی جده برای رسیدن به راهکاری مناسب است که راه را برای مشارکت سوریه در نشست آتی سران عرب در ریاض هموار می‌کند. همچنین نشست امروز حامل پیامی برای مخالفان حضور سوریه در اجلاس سران عرب است با این مضمون که شما دو گزینه بیشتر پیش روی خود ندارید: یا حضور سوریه در نشست سران عربی و بازگشت این کشور به اتحادیه عرب را بپذیرید یا اگر همچنان به مخالفت با این مسئله اصرار دارید، در اجلاس مذکور حاضر نشوید و بگذارید صندلی‌های شما خالی بماند؛ همانطور که در ده سال گذشته صندلی سوریه را خالی کردید و باید خودتان مسئولیت عواقب این موضع تان را که بارزترین آنها خشم افکار عمومی عربی است، بر عهده بگیرید.
سوریه قدرت گرفته است
در ادامه این یادداشت آمده است، تاکنون ۳ کشور مخالفت خود را با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب اعلام کرده‌اند: قطر، کویت و مغرب. بهانه آنها این است که دلایلی که منجر به تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب شد همچنان پابرجاست و عدم وجود راهکار سیاسی جامع برای حل بحران سوریه در راس این دلایل قرار دارد. اما دلیل واقعی که این سه کشور از ذکر آن طفره می‌روند مربوط به فشارهای شدید آمریکا برای خارج کردن سوریه از اتحادیه عرب در راستای تحریم‌های موسوم به قانون سزار و تشدید محاصره علیه این کشور و تعمیق انزوای سوریه است؛ انزوایی که این روزها به سرعت درحال فرسایش می‌باشد.
بر اساس این مقاله، ممکن است اجلاس ۵ جانبه در اردن با حضور کشورهای عربی که بیشترین وزن و تاثیر را در شرق جهان عرب دارند، دارای ماموریت مهمی جهت یافتن یک راهکار دیپلماتیک برای خروج از این بن‌بست و تسهیل عقب‌نشینی سه کشور مذکور از موضع خود در قبال سوریه باشد. درحال حاضر بحث درباره ابتکار اردن شامل ۱۰ نقطه است که نقشه راه پایان دادن به بحران سوریه را ترسیم می‌کند و این ابتکار قرار است در ماه‌های آینده تحت نظارت کمیته مشترک عربی اجرا گردد.
عبدالباری عطوان تاکید کرد، محتمل‌ترین اتفاق این است که نقشه راه مذکور بعد از تایید آن توسط وزرای خارجه ۵ کشور عربی در اجلاس اخیر، برای تصویب به نشست سران کشورهای عربی در ریاض منتقل شود؛ نشستی که با حضور سوریه برگزار خواهد شد. همچنین اظهارت غافلگیرکننده آقای «احمد ابوالغیط» دبیر کل اتحادیه عرب در مصاحبه تلویزیونی با شبکه الجدید لبنان مبنی بر اینکه «بشار اسد در جنگ با تروریسم پیروز شد و پس گرفتن کرسی سوریه در اتحادیه عرب حتمی است»، در چارچوب همین نظر ماست که می‌گوییم این صحبت‌ها مقدمه مستقیمی برای مشارکت سوریه در اجلاس سران عربی است.
پایداری سوریه و جبهه مقاومت
این تحلیلگر عرب‌زبان ادامه داد، کشورهای مخالف بازگشت سوریه به اتحادیه عرب که تحت فشار و دیکته‌های آمریکا قرار دارند، از پذیرش تحولات اساسی در منطقه عربی و جهان امتناع می‌ورزند که از جمله این تحولات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-پایداری دولت و ارتش و ملت سوریه در مقابله با توطئه های آمریکا در تجزیه سوریه و سرنگونی نظام این کشور. این پایداری در شرایطی صورت گرفت که آمریکا صدها هزار تروریست را برای نابودی سوریه به این کشور فرستاده و بیش از نیم تریلیون دلار به این منظور هزینه کرد.
-توافق ایران و عربستان که همه معادلات منطقه عربی را تغییر داد و اختلافات در این منطقه به نقطه صفر نزدیک می‌شود.
-اوج‌گیری سریع محور چینی-روسی در جهان و تقویت سازمان‌هایی که به پایان دادن به هژمونی آمریکا در دنیا کمک می‌کنند مانند سازمان بریکس و معاهده شانگهای و ایجاد یک نظام مالی جدید که به سیطره دلار در جهان پایان می‌دهد.
-ناکامی آمریکا در جنگ اوکراین و شکست مهمترین سلاح ایالات متحده یعنی تحریم و رهایی اکثر کشورهای خاورمیانه از وابستگی به آمریکا. روزنامه واشنگتن پست دیروز در شماره جدید خود به این واقعیت اعتراف کرده و نوشت که برخی از کشورهای تاثیرگذار مانند مصر، امارات، ترکیه، پاکستان و برزیل و هند از حمایت آمریکا در جنگ اوکراین روی‌گردان شده‌اند؛ زیرا می‌دانند که ایالات متحده دیگر ابرقدرت بلامنازع در جهان نیست.در ادامه این یادداشت آمده است، ما دقیقا نمی‌دانیم که بشار اسد چه زمانی به عربستان سفر خواهد کرد و هنوز تاریخی به این منظور تعیین نشده است. اما بعید نیست که این سفر هم‌زمان با برگزاری اجلاس سران عربی در ریاض باشد؛ همانطور که «فیصل المقداد» وزیر خارجه سوریه دو هفته قبل هم‌زمان با برگزاری اجلاس مشورتی جده به عربستان سفر کرد.
منبع: رسالت
