دیپلماسی غرب در سوریه‌ی‌ تحریرالشام

در حالی که هنوز یک ماه از سقوط دولت اسد در سوریه نگذشته و دولت جدید در این کشور تشکیل نشده است  مقامات اروپایی و آمریکایی که تا پیش از این جولانی و گروه تحریر الاشام را تروریست می‌خواندند، در صف سفر به سوریه و دیدار با جولانی قرار گرفته‌اند. این درحالی است که علی رغم اظهارات و رفتارهای سکولار مآبانه جولانی و تمایل او به نزدیکی با کشورهای غربی، هنوز ماهیت دولت آینده او برای بسیاری از ناظران مشخص نیست. گرچه برخی تحلیلگران معتقدند که ماهیت دولت جدید سوریه از ماه‌ ها پیش برای آمریکایی ‌ها آشکار شده است. 
قدرت ‌های جهانی پس از سقوط اسد به ‌سرعت برای احیای روند دیپلماتیک در سوریه اقدام کرده‌اند. گیر پدرسن فرستاده ویژه سازمان ملل با رهبران هیئت تحریر الشام دیدار کرده و دیپلمات ‌های فرانسوی پس از سال‌ ها به سفارت خود در دمشق بازگشته ‌اند. در این بین اما رویکرد ایالات متحده در قبال رهبران جدید سوریه بسیار مورد توجه است. 
باربارا لیف دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور خاورمیانه در راس هیئت دیپلماتیک در حالی برای دیدار و گفتگو با رهبران گروه ‌های تحریر الشام  به دمشق پایتخت سوریه سفر و با محمد الجولانی رهبر هیئت تحریر الشام دیدار و گفتگو کرد که گروه تحریر الاشام با سابقه خشونت ‌آمیز و ارتباط با القاعده، پیش‌ تر توسط واشنگتن مورد هدف قرار گرفته بود و حتی جایزه ۱۰ میلیون دلاری برای دستگیری رهبر آن، محمد الجولانی، اعلام شده بود. 
اما هدف مقامات غربی، آمریکایی از این دیدارهای زودهنگام و عجولانه با جولانی چیست؟
یکی از دلایلی که باعث می شود در شرایط فعلی سوریه هیئت‌ های سیاسی و امنیتی کشورهای غربی و آمریکایی به این کشور اعزام شوند این است که به دنبال آن هستند تا سهمی در آینده کشور سوریه داشته باشند. به عبارت دیگر، این دست رفت و آمد ها فارغ از اینکه زمینه ساز به رسمیت شناختن دولت جدید سوریه است، رقابتی است بین بازیگران حاضر در سوریه، تا جایگاه خود را در ابعاد سیاسی و امنیتی دولت جولانی تقویت کنند. 
در این خصوص ایالات متحده، ادعا می‌کند سیاست ‌هایش در قبال تحریر الشام بخشی از تلاشش برای مهار نفوذ ایران و روسیه در سوریه است، اما به نظر می رسد که واشنگتن عملاً به‌ دنبال بهره ‌برداری از این گروه برای ایجاد توازن در برابر بازیگرانی است که مانع افزایش نفوذ آمریکا در منطقه هستند. البته باید گفت که این رویکرد، هم از نظر اخلاقی و هم استراتژیک، تحت فشارهای شدید داخلی و بین ‌المللی قرار دارد. 
همچنین به نظر می‌رسد آمریکا با اقدام خود در تعامل مستقیم با هیئت تحریر الشام، گروهی که تا پیش از این به‌عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شد، تغییری اساسی در رویکرد خود ایجاد کرده است. در این خصوص آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، اخیراً در جریان سفر به کشور‌های همسایه سوریه، اعلام کرد که واشنگتن به ‌طور مستقیم با این گروه در تماس است. با این حال، بلینکن تأکید کرده که هرگونه تغییر در سیاست تحریم ‌ها علیه هیئت تحریر الشام به اقدامات عملی و پایبندی این گروه به تعهداتش وابسته می ‌باشد. 
بهره کلام 
سقوط دولت اسد در سوریه و روی کار آمدن تحریر الاشام باعث به وجود آمدن ترافیک رفت و آمد دیپلمات های غربی به سوریه شد در این بین اما آمریکا با رویکرد خود در قبال تحریر الشام، نشان داد  که منافع کوتاه‌ مدت استراتژیک می‌تواند به‌ راحتی بر اصول اخلاقی و قوانین بین ‌المللی غلبه کند.
مشروعیت ‌بخشی به گروه ‌های افراطی به ‌طور غیرمستقیم این پیام را ارسال می‌کند که گروه‌ های تروریستی می‌توانند با تغییر رفتار یا موقعیت خود، به ابزاری برای بازیگران بزرگ بین ‌المللی تبدیل شوند.
علاوه بر این اتخاذ چنین سیاستی، زمینه ‌ساز توسعه تفکرات افراطی و گسترش خشونت در مناطق دیگر می‌شود و می‌تواند به بی ‌ثباتی ‌های بیشتری در آینده منجر شود.
سیاست ‌های دوگانه آمریکا در قبال تروریسم، از حمایت ‌های غیرمستقیم در ایجاد داعش تا تعامل آشکار با تحریر الشام، تناقضی عمیق میان گفتار و رفتار این کشور ایجاد کرده است. در حالی که واشنگتن تلاش می‌کند با استفاده از این گروه‌ ها نفوذ خود را در خاورمیانه تقویت کند، اما تا زمانی که منافع استراتژیک کوتاه‌ مدت بر اصول اخلاقی و قوانین بین‌ المللی اولویت داشته باشد، این رویکرد ها نه تنها به بازیابی مشروعیت آمریکا منجر نخواهد شد بلکه  تضعیف جایگاه آمریکا در مبارزه ادعایی با تروریسم، افزایش بی ‌اعتمادی جهانی به نیات واشنگتن و احتمال تشدید بحران‌ های منطقه ‌ای را به دنبال خواهد داشت.

مرضیه شریفی