دکترین جدید سیاست خارجی روسیه و گذار به جهان چندقطبی
رئیس‌جمهور روسیه فرمان مربوط به دکترین جدید سیاست خارجی این کشور را امضا کرد. «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه روز جمعه فرمانی را امضا کرد که مربوط به نسخه به‌روزشده دکترین سیاست خارجی این کشور است. رئیس‌جمهور روسیه در این باره اعلام کرد وزارت خارجه روسیه به همراه دیگر نهادها اهتمام ویژه‌ای داشته تا مفهوم جدید سیاست خارجی را با واقعیت‌های مدرن مطابقت دهند. شورای امنیت ملی روسیه نیز درباره دکترین جدید سیاست خارجی این کشور تاکید کرد مفهوم جدید سیاست خارجی این کشور، رویکرد جدید در روابط مسکو با غرب را انعکاس می‌دهد.
بر اساس این سند جدید سیاست خارجی، روسیه ماهیت خود را به‌عنوان یک کشور با تمدن اصیل، یک قدرت گسترده در اوراسیا و اقیانوس آرام، یکی از مراکز مستقل توسعه جهانی دارای نقش منحصربه‌فرد در حفظ تعادل قدرت جهانی و تضمین توسعه صلح‌آمیز و مترقی بشر تعیین کرده است.
همچنین رابطه روسیه نسبت به سایر دولت‌ها و انجمن‌های بین‌دولتی با ماهیت سازنده، بی‌طرف یا غیردوستانه سیاست آنها در قبال فدراسیون روسیه تعیین می‌شود. بر اساس این مفهوم، روسیه خود را دشمن غرب نمی‌داند، خود را از آن منزوی نمی‌کند، نیات خصمانه‌ای نسبت به آن ندارد، بر آگاهی غرب از بیهودگی رویارویی با روسیه، پذیرش واقعیت‌های چندقطبی و بازگشت به مرور زمان به تعامل بر اساس اصول برابری حاکمیتی و احترام به منافع حساب می‌کند. طبق مفاد این سند، روسیه می‌کوشد چنین نظامی از روابط بین‌المللی را شکل دهد که امنیت قابل اعتماد، حفظ هویت فرهنگی و تمدنی، فرصت‌های توسعه برابر برای همه دولت‌ها را تضمین کند.
همچنین در دکترین جدید سیاست خارجی مسکو آمده است: روسیه در نظر دارد به منظور تسهیل انطباق نظم جهانی با واقعیت‌های جهان چندقطبی از بین بردن بقایای تسلط ایالات‌متحده و سایر کشورهای غیردوست در امور جهانی و ایجاد شرایط برای دست کشیدن از جاه‌طلبی‌های نواستعماری و هژمونیک هر کشوری را در اولویت قرار دهد.
در این سند ذکر شده روسیه قصد دارد به طور فعال همکاری در همه زمینه‌ها را با متحدان و شرکای خود توسعه دهد تا از تلاش‌های کشورهای غیردوست برای جلوگیری از این همکاری‌ها جلوگیری کند و روسیه طرفدار تحکیم تلاش‌های بین‌المللی با هدف تضمین احترام و حفاظت از ارزش‌های معنوی و اخلاقی جهانی و سنتی است.
در بخش دیگری از این مفهوم جدید سیاست خارجی تاکید شده تلاش برای تقویت نقش و توسعه مترقی حقوق بین‌الملل باید واقعیت‌های یک جهان چندقطبی را در نظر بگیرد.
طبق مفهوم جدید سیاست خارجی کرملین، روسیه می‌تواند از نیروهای مسلح خود برای دفع و جلوگیری از حمله مسلحانه به خود و (یا) متحدانش استفاده کند، همچنین روسیه موارد ادعایی توسعه، استقرار و استفاده از سلاح‌های بیولوژیکی و سمی را عمدتا در قلمرو کشورهای همسایه بررسی خواهد کرد.
همچنین روسیه به کاهش توانایی دولت‌های غیردوست برای سوءاستفاده از انحصار یا موقعیت مسلط خود در حوزه‌های خاصی از اقتصاد جهانی کمک می‌کند و مشارکت کشورهای در حال توسعه را در اداره اقتصاد جهانی گسترش می‌دهد.
بر اساس این سند، هدف روسیه حل مسالمت‌آمیز مسائل بین‌المللی در قطب شمال است. در این سند تاکید شده تعمیق روابط و هماهنگی همه‌جانبه با مراکز قدرت جهانی دوستانه شامل چین و هند از اهمیت ویژه‌ای برای روسیه برخوردار است.
بر اساس دکترین جدید سیاست خارجی، روسیه تمدن اسلامی را دوستانه می‌داند و همکاری‌های همه‌جانبه دوجانبه را با آن تقویت خواهد کرد، روسیه قصد دارد به توسعه بیشتر آفریقا به عنوان مرکز اصلی و تاثیرگذار توسعه جهانی کمک کند. روسیه همچنین همکاری با آمریکای لاتین را بر مبنای عملگرایانه، غیرایدئولوژیک و سودمند متقابل ایجاد خواهد کرد. در مفهوم جدید سیاست خارجی روسیه، رد سیاست ضدروسی و استقلال بیشتر از ایالات‌متحده تاثیر مفیدی بر امنیت و رفاه کشورهای اروپایی خواهد داشت. در این سند، روسیه خط‌مشی آمریکا را منبع اصلی سیاست ضدروسی و مخاطراتی برای امنیت، صلح بین‌المللی و توسعه متوازن و عادلانه بشریت می‌داند.
نگرانی آمریکا از اتحاد نظامی احتمالی بین روسیه و چین
رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح ایالات‌متحده اعلام کرد که اتحاد نظامی احتمالی بین روسیه و چین خطراتی را برای ایالات‌متحده ایجاد خواهد کرد. ژنرال مارک میلی، در مصاحبه با نشریه دیفنس وان (Defense One) گفت: «ما به یک رویکرد ژئوپلیتیکی قدرتمند نیاز داریم که اجازه ندهد چین و روسیه آنقدر به یکدیگر نزدیک شده و بتوانند ائتلاف نظامی علیه ایالات‌متحده تشکیل دهند. هیچ‌کس مایل نیست که چنین روزی هرگز فرا رسد، برای اینکه وضعیت بسیار خطرناک خواهد بود. اگر جنگی بین ۳ ابرقدرت جهانی آغاز شود که دو تای آنها علیه طرف دیگر باشند، چالش بسیار بزرگی خواهد بود».
به گفته ژنرال میلی، پکن و مسکو هنوز در حال تشکیل چنین ائتلاف نظامی نیستند، البته اگر چنین اتحادی به وجود آید، چالشی بزرگ برای واشنگتن خواهد بود. در برابر پس‌زمینه چنین نگرانی‌ای، ایالات‌متحده مجبور است به خط رفتار «صلح از طریق زور» پایبند باشد. وی تاکید کرد واشنگتن می‌خواهد رویکرد ژئواستراتژیکی داشته باشد که در آن روسیه و چین یک اتحاد نظامی علیه ایالات‌متحده تشکیل ندهند. به گفته میلی، شاخص‌های خاصی درباره تلاش روسیه برای متقاعد کردن چین درباره تامین مهمات در پس زمینه درگیری نظامی در اوکراین وجود دارد. با این حال، این مساله با آنچه یک اتحاد نظامی واقعی را معرفی کند، متفاوت است. این مقام بلندپایه نظامی آمریکایی در این مصاحبه همچنین یادآور شد که احتمال درگیری ایالات‌متحده با چین به دلیل بروز نوعی حادثه یا رویداد وجود دارد، هر چند امکان آن بعید است و باید از آن جلوگیری کرد. وی گفت: «درگیری نظامی با چین ممکن است رخ بدهد. این بدان معناست که احتمال وقوع یک حادثه ناخواسته یا عامل دیگری وجود دارد که می‌تواند منجر به تشدید غیرقابل کنترل اوضاع شود. چنین روند اوضاعی غیرممکن نیست، ولی من فکر نمی‌کنم اکنون شخصا آن را به عنوان یک احتمال قوی طبقه‌بندی کنم».
رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در عین حال یادآور شد لفاظی‌های تحریک‌آمیز به خودی خود می‌تواند وضعیت را تشدید کند و باید از آن پرهیز کرد. به گفته وی، هیچ‌کس در ایالات‌متحده جنگ با یک قدرت بزرگ را نمی‌خواهد و مایل است از آن جلوگیری کند. در عین حال، روز جمعه، شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین گفت که این کشور باید برای هر نوع جنگ احتمالی علیه آن آمادگی کامل داشته باشد.
روسیه ریاست دوره‌ای شورای امنیت را بر عهده گرفت
روسیه به‌مدت یک ماه رئیس دوره‌ای شورای امنیت شد و قرار است وزیر خارجه این کشور ریاست چند جلسه این شورا را بر عهده بگیرد. روسیه از اول آوریل ۲۰۲۳ – جمعه - ریاست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل را به مدت یک ماه بر عهده گرفت. به گزارش وبگاه شبکه روسیا الیوم، پیش‌بینی می‌شود از جمله موضوعات اصلی دوره ریاست روسیه بر شورا، مخاطرات مربوط به صادرات تسلیحات و صلح در خاورمیانه باشد. طبق این گزارش، محتمل است ریاست برخی جلسات شورای امنیت را سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه بر عهده بگیرد. گزارش‌های خبری حاکی است ششم آوریل یک جلسه غیررسمی در شورای امنیت با موضوع خارج‌سازی کودکان از منطقه عملیات نظامی روسیه در اوکراین برگزار شود. لاوروف، وزیر خارجه روسیه قرار است به نیویورک برود اما در سایه اختلافات و تنش با آمریکا هنوز روشن نیست اعطای روادید به این مقام روس و هیات همراه او چگونه باشد.
منبع: وطن امروز
