تداوم بحران اقتصادی در ترکیه

فصل رقابت و انتخابات در ترکیه به پایان رسیده و رجب طیب اردوغان یک بار دیگر قدرت را در دست گرفته است. او گفته بود که در صورت پیروز شدن در رقابت ها، با استفاده از توانمندی و راهکارهای یک وزیر کاربلد، کشور را از بحران خارج می کند. اما شواهد نشان داده که فعلاً از این خبرها نیست.

افزایش قیمت در گروه مواد غذایی و همچنین مسکن، انرژی و پوشاک، شهروندان ترکیه را نگران کرده و ناظرین سیاسی بر این باورند که دولت اردوغان، با وجود آن که به پیروزی انتخاباتی دست یافته، اما به خاطر تداوم بحران اقتصادی، امکان چندانی برای قدرت نمایی ندارد.

وزیری با عصای جادویی

به باور تحلیلگران مالی، یکی از عمده ترین دلایل بروز بحران اقتصادی در ترکیه، تصمیمات خلق الساعه اردوغان و دخالت مداوم او در تصمیمات مالی و پولی بانک مرکزی بود. اما حالا، وزیری عهده دار اقتصاد است که اختیارات تام دارد و همه منتظرند تا او، برنامه و استراتژی خود را پیاده کند.

اردوغان گفته بود که خزانه و اقتصاد را تماماً دست مهمت شیمشک می سپارد و او بلد است که سریعاً ترکیه را از بحران خارج کند. مهمت شیمشک که قبلاً هم دو بار در کابینه های اردوغان و داود اوغلو سابقه وزارت داشته، مدتها همه کاره وال استریت و بورس آمریکا بوده و همچنین در بازارهای مالی انگلیس، قطر و امارات متحده عربی نیز سابقه فعالیت دارد و گفته می شود که خود او نیز در این چند سال، با پیش بینی دقیق معاملات بورس، صاحب ده ها میلیون دلار ثروت شده و حالا یک سرمایه دار قدرتمند است.

اغلب روزنامه های چاپ آنکارا و استانبول، عکس ها و قیمت های اقلام غذایی و کالاهای عمومی را در صفحه اول منتشر کرده و نشان داده اند که در 10 روز گذشته، تورم در ترکیه، همچنان سیر صعودی داشته است.

روزنامه کورکوسوز، در عکس صفحه اول، مهمت شیمشک را پشت فرمان یک اتوبوس نشان داده و نوسته است: شیمشک پشت فرمان وزارت مالیه نشسته اما کارها، بد پیش می رود. سپس در تیتر نخست این روزنامه، اشاره شده که این روزها، اقلامی همچون آرد، نان، بنزین، ماکارونی و بسیاری چیزهای دیگر، گران شده اند.

روزنامه ینی آسیا هم، یک کنایه و متلک آشکار حواله اردوغان کرده و نوشته است: سده گرانی آغاز شد. این تیتر، انتقاد از همان جمله و شعار بلندپروازانه اردوغان است که ادعا کرده «قرن ترکیه» آغاز شده است.

روزنامه ملی گازته ارگان رسانه ای حزب اسلامگرای سعادت نیز در تیتر نخست به این اشاره کرده که ترکیه تنها در 10 روز اخیر، 20 درصد فقیرتر شده است. استدلال این روزنامه، چنین است که دلار 19 لیره ای قبل از انتخابات، حالا از 22 لیره هم گذشته و کاهش ارزش واحد پول ترکیه، ترمز بریده است.

حالا رسانه های ترکیه از افزایش روز افزون تورم حرف می زنند، اما سکاندار جدید اقتصاد این کشور، مردم را به صبر و بردباری فرا می خواند.

احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده اعلام کرده که بزرگترین تهدید علیه ترکیه، نه حملات تروریستی و نظامی، بلکه تهدیدی به نام فقر است. روزنامه ینی چاغ ارگان رسانه ای حزب خوب به رهبری مرال آکشنر، از این موضوغ خبر داده که افزایش تورم در ترکیه بدون وقفه ادامه دارد و در چنین شرایطی، نباید وزیر جدید، صرفاً بر ضرورت صبر و بردباری تاکید کند.

مهمت شیمشک سکاندار جدید اقتصاد ترکیه، برای اصلاح امور مالی و اقتصادی کشور، اختیارات ویژه گرفته و اردوغان قول داده که دست کم به مدت دو سال، در مسائل اقتصادی دخالت نکند و همه چیز را به وزیر واگذار کند.

شیمشک، حتی انتصاب رئیس جدید بانک مرکزی را نیز بر عهده گرفت و یک اقتصاددان زن را برای احراز این پست به اردوغان معرفی کرد. زنی به نام حافظه غایه ارکان، متولد سال 1982 میلادی در استانبول، تحصیلات خود را در پرینستون و هاروارد آمریکا به پایان رسانده و به مدت 10 سال در نظام بانکداری و صنعت بیمه آمریکا در رده های بالا، فعالیت کرده است. شیمشک، او را از دوران فعالیت در مشاوره مالی وال استریت می شناسد و بانک مرکزی را به او سپرده است.

مهمت شیمشک با انتشار یک توییت از مردم کشورش خواهش کرده که اخبار حساس مرتبط با تصمیمات مالی راهبردی را تنها از مرجع و مصدر پیام های خود او پیگیری کنند و اجازه ندهند که شایعه پردازی و اخبار بی اساس، بر فضای روانی بازار اثر بگذارد.

دلار، صبح دیروز برای نخستین بار به نرخ باورنکردنی 23 و نیم لیره و یورو نیز به قیمت 25 لیره و هفتاد قوروش معامله شد و با این تب و تاب، موجی از هراس و ناامنی بر بازارهای مالی ترکیه سایه افکند و هزینه واردات کالا، بالا و بالاتر رفت.

امید به سرمایه خارجی

دولت اردوغان امیدوار است که در میان مدت، با جذب منابع مالی خارجی، اقتصاد بحران زده را سر و سامان دهد. اما مساله اینجاست که در حال حاضر، روابط سیاسی ترکیه با آمریکا و اروپا تعریفی ندارد و در چندین حوزه، اختلاف نظر جدی وجود دارد. به همین خاطر، تیم اردوغان همه تخم مرغ ها را در سبد کشورهای عربی گذاشته و امیدوار است با سرمایه های عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و تا حدودی کویت، از بحران گذر کند.

ولی مساله به این سادگی نیست و اعراب هم در این چند سال، همواره بازارهای مالی غربی و شرق آسیا را در اولویت سرمایه گذاری قرار داده اند. در نتیجه، اگر در چند ماه پیش رو، گشایشی در اقتصاد ترکیه به وجود نیاید، ادامه کار برای دولت برخاسته از آکپارتی و ائتلاف جمهور، بسیار دشوار خواهد بود.

کارشناسان مالی بر این باورند که اردوغان ناچار است فعلاً به عنوان مقدمه و نشان دادن نخستین علامات خروج از بحران اقتصادی، امتیازاتی به مردم بدهد که حکم مُسکن داشته باشد. حال باید دید شیمشک و تیم او، چه مُسکن هایی تجویز می کنند و در هفته های آتی چه تصمیماتی خواهند گرفت.

منبع: تسنیم