ایالات متحده و جنون تحریم

حکیمه زعیم باشی

یكی از ویژگی های سیاست خارجی امریكا، استفاده‌ی مكرر قانونگذاران و رؤسای جمهور امریكا از اهرم تحریم برای دستیابی به اهداف سیاسی و اقتصادی بوده است. استفاده از ابزار تحریم در سیاست خارجی امریكا به حدی افزایش یافته است كه برخی محققان روابط بین الملل از آن با عنوان «اپیدمی تحریم » یا «جنون تحریم» نام می برند.

جایگاه تحریم در سیاست خارجی كنگره به حدی تقویت شده است كه رژیم صهیونیستی به منظور همراه‌سازی قانونگذاران كنگره با اعمال تحریم های گسترده علیه کشورهایی که مقابل این رژیم و جنایاتش ایستاده‌اند، لابی‌هایی را برای تقویت پل‌های ارتباطی با آنان ایجاد کرده است.

اعتیاد آمریکا به اعمال سیاست تحریم چنان افسارگسیخته است که به گفته واشنگتن پست «ایالات متحده سه برابر هر کشور یا نهاد بین ‌المللی دیگری، تحریم می‌کند و یک سوم کل کشورها را با نوعی جریمه مالی برای افراد، اموال یا سازمان‌ ها، هدف قرار می‌دهد».

چرا آمریکا از سیاست تحریم استفاده می کند؟

به طور کلی، ایالات متحده مدعی است که کشورهایی را که از تروریسم حمایت می کنند یا حقوق بشر را علیه مردم خود و دیگران نقض می کنند، تحریم می کند.[1] اما حقیقت آن است که ایالات متحده تحریم ها را علیه کشورهایی اعمال می کند که منافع آن را تهدید می کنند، مانند اقدامات تجاری که به ضرر آمریکاست.

هدف از تحریم‌های آمریکا معمولاً شامل مواردی چون مقابله با رفتارهای نامطلوب، حفظ امنیت ملی، تغییر سیاست‌ها، حمایت از دوستان و هم‌پیمانان، جلب توجه بین‌المللی است.

از سال 2024، ایالات متحده برنامه‌های تحریمی جامعی علیه کوبا، کره شمالی، ایران، روسیه و سوریه و همچنین بیش از ده ها برنامه دیگر علیه افراد و نهادهای مرتبط با بحران های سیاسی خاص یا انواع خاصی از رفتارهای مشکوک (از نظر آمریکایی ها) اعمال کرده است. OFAC به طور معمول بیش از دوازده هزار فرد، کسب و کار و گروه (که در مجموع به عنوان اتباع ویژه تعیین شده یا SDN شناخته می شوند) را در لیست سیاه قرار داده که ممنوع المعامله هستند. در دوران ریاست جمهوری جو بایدن، OFAC هزاران فرد و شرکت را از چندین کشور در ارتباط با جنگ روسیه در اوکراین تحریم کرده است.[2]

تحریم‌ها تعاملات پیچیده‌ای با شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشورها دارند و تأثیرات آنها بسته به زمینه و نوع تحریم‌ها متفاوت هستند. از جمله این تاثیرات 1. کاهش صادرات و واردات؛2. نقص در زنجیره تأمین؛3. کاهش سرمایه‌گذاری خارجی؛4. افزایش نرخ بیکاری؛5. اختلال در خدمات عمومی؛6. افزایش قیمت‌ها و تورم؛7. تضعیف ارز ملی؛8. تضعیف نظام سیاسی و اجتماعی کشورها. امروزه، مجموعه‌ای از شواهد روشن می‌سازد که تحریم‌های گسترده و یکجانبه اغلب مردم بی‌گناه را در سراسر جهان می‌کشند و یا به آن‌ها به شدت آسیب می‌رسانند.[3]

تحریم های اقتصادی آمریکا چه تاثیری دارد؟

شواهد نشان می‌دهد تحریم های اقتصادی آسیب جدی به جمعیت غیرنظامی کشورها وارد می کند. تحریم‌های گسترده بخشی از رشد اقتصادی یک کشور را متوقف می‌کند و گاهی اوقات باعث رکود و حتی طولانی شدن رکود می‌شود. تحریم ها همچنین دسترسی به کالاهای ضروری مانند غذا، انرژی و دارو را مختل  و از کمک های بشردوستانه جلوگیری می کنند؛ و در نتیجه باعث ایجاد فقر، گرسنگی، بیماری و تعداد بالای مرگ و میرهای قابل اجتناب می شود. تحریم های اقتصادی ایالات متحده حتی می تواند مانع از واکنش های چندجانبه به بحران های جهانی شود. به عنوان مثال، زمانی که صندوق بین‌المللی پول 650 میلیارد دلار حق برداشت ویژه برای حمایت از اقتصاد جهانی در سال 2021 صادر کرد، تحریم‌های آمریکا بر بانک‌های مرکزی بسیاری از کشورها مانع استفاده آن‌ها از سهم خودشان در این خصوص شد.[4]

در واقع هدف اصلی آمریکایی ها از اعمال تحریم‌ها پیشبرد منافع استعماری و تجاوزطلبانه‌شان است مانند حمایت از رژیم اسرائیل و تحریم‌های اعمالی علیه کشورهای حامی مردم بی‌دفاع و مظلوم فلسطین، سبب بحران قحطی و نبود تجهیزات بهداشتی و پزشکی در فلسطین اشغالی شده است که علاوه بر جنگ این مسئله نیز همواره جان بسیاری از زنان و کودکان را می‌گیرد همچنین در یمن، سوریه و کشورهای آفریقایی تاثیرات نامطلوب تحریم‌ها بر امنیت غذایی و بهداشتی مردم طی سال‌های اخیر کاملاً مشهود است.

به طور مثال بررسی‌های اخیر نشان داده که تحریم های آمریکا علیه ونزوئلا منجر به مرگ ده ها هزار نفر در یک سال شده است. همچنین تحریم ها علیه کره شمالی تنها در سال 2018 منجر به کشته شدن حدود 4000 غیرنظامی شده است.

این پیامدهای اقتصادی و انسانی ویرانگر به نوبه خود غیرنظامیان را به جستجوی زندگی بهتر در جاهای دیگر از جمله در ایالات متحده سوق می دهد. این ارتباط بین تحریم ها و مهاجرت توسط اقتصاددانان برجسته، اعضای کنگره و رهبران خارجی به عنوان چالشی جدید مطرح شده[5] که برای خود ایالات متحده نیز دردسرساز شده است.

در مجموع باید گفت تحریم‌ها می‌توانند اثرات اقتصادی و اجتماعی بر کشورها و افراد تحریم‌شده داشته باشند و معمولاً با هدف تغییر رفتار یا سیاست‌های خاصی انجام می‌شوند. اما اکثر این تحریم‌ها جنبه بازدارندگی نداشته و بر زندگی مردم بی‌گناه کشورها تاثیرات نامطلوبی بر جای گذاشته است.

تحریم های آمریکا به طور مستقیم و غیرمستقیم تاثیرات منفی بر وضعیت غذایی و قحطی در کشورهای تحت تحریم داشته است. این تحریم‌ها دسترسی به مواد غذایی و تجهیزات کشاورزی را محدود کرده و در نتیجه قیمت مواد غذایی را افزایش داده است. همچنین، تحریم ها توانسته به اقتصاد کشورهای تحت تحریم آسیب رسانده و توانایی دولت‌ها در تامین غذا را کاهش دهند.

1.        https://www.investopedia.com/financial-edge/0410/countries-sanctioned-by-the-u.s.---and-why.aspx

2.       https://www.cfr.org/backgrounder/what-are-economic-sanctions

3.        https://www.cepr.net/report/us-sanctions-policy-frequently-asked-questions/

4.        https://www.cepr.net/report/us-sanctions-policy-frequently-asked-questions/

5.        https://www.cepr.net/report/us-sanctions-policy-frequently-asked-questions/