اروپا و بحران اخلاقی درباره غزه؟

امین مهدوی

اتحادیه اروپا  از زمان شروع جنگ در غزه همواره تلاش کرده است که خود را یک قدرت طرفدار چارچوب حقوق بشر نشان دهد. هرچند در طول بیش از صد روز از این جنگ اتحادیه اروپا حتی نتوانست افکار عمومی و مردم خود را در این باره کامل اقناع کند. این استانداردهای دوگانه در اروپا و به ویژه در کشورهایی مانند آلمان و فرانسه موجب خدشه دار شدن اعتبار اروپا نزد افکار عمومی جهان شده است.

تلاش بیهوده

اروپا برای بهبود چهره خود تلاش های زیادی کرده است و دریکی از آخرین تلاش هایش پارلمان اروپا درباره آتش بس دائمی در غزه به رای گیری پرداخت. طبق روال این مدت اخیر در پارلمان درباره مفاد این آتش بس اختلاف نظرهای گسترده‌ای وجود داشت.

مفاد پیشنهادی برای این آتش‌بس شامل آزادسازی گروگان‌ها توسط حماس، غیر نظامی سازی غزه و البته حمایت از اقدام و رای  دادگاه لاهه در محاکمه اسرائیل بود[1]. این طرح با موافقت جریان‌های راست همراه بود و راست میانه نیز تاکید داشت که آتش بس نباید منوط به دو شرط ذکر شده باشد. مخالفان جدی طرح نیز چپ‌ها بودند که معتقد بودند باید آتش بس منوط به قید‌و‌شرط ها و حذف حماس باشد. در پایان این طرح با ۳۱۲ رای موافق و با موفقیت به تصویب رسید تا بار دیگر به اعتبار اروپا خدشه وارد کند.

عادل عطیه، معاون رئیس هیئت فلسطین در پارلمان اروپا گفت: «می‌توانم بگویم این یک شکست اخلاقی برای پارلمان اروپا است. وی گفت: با این رای، اروپا اعتبار خود را از دست می دهد. با این حال، او گفت که این رأی جنبه‌های «مثبتی» دارد، مانند درخواست آن برای پایان دادن به اشغال سرزمین‌های فلسطینی توسط اسرائیل و حمایت از کار دیوان بین‌المللی دادگستری، جایی که اسرائیل با اتهامات نسل‌کشی مواجه است»[2].

تبعات طرح آتش بس

طرح هایی مانند طرح آتش بس در غزه در صورت تصویب در پارلمان اروپا برای کشورهای عضو لازم‌الاجرا نیست و بیشتر جنبه مشورتی دارد. تصویب این طرح می‌تواند به سران اروپا یک ایده واحد دهد که به دنبال بهترین تصمیم ممکن بروند. این طرح که با کارشکنی چپ‌ها از اعتبار آن کاسته شد منجر به افزایش شکاف ها در اروپا شده است.

هرچند اتحادیه اروپا به دنبال یک راه حل میانه و دو کشوری است. در کنار آن هنوز تمام کشورهای اروپایی از ایده آتش بس حمایت نمی کنند و در این مورد بین سران اروپا اختلاف نظر وجود دارد، برخی از رهبران اروپایی به دنبال آتش‌بس های موقت برای ارسال کمک های بشر دوستانه هستند تا آتش‌بس کامل، و حل مشکل را در ادامه جنگ می‌بینند[3].

 با این حال آقای بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرده است که این اتحادیه یک طرح ده ماده‌ای برای پیشبرد مذاکرات صلح دارد. این طرح در ادامه‌ی تلاش های اروپا برای بازیگری به عنوان یک قدرت در نظام بین الملل است. و به نظر می‌رسد اروپا در تلاش است تا اعتبار خود را بازیابد و هم چنان به عنوان حامی حقوق بشر دیده شود.

اما واقعیت این است که طرح تصویب شده پارلمان و موضع گیری های سران اروپا بیش از آنکه بیانگر  حمایت آنها از حقوق بشر باشد، موضعی در حمایت از منافع خود و تلاشی برای حفظ اروپا از درگیری‌های احتمالی با اسرائیل است.

در کنار آن به نظر می‌رسد که متن تصویب شده همان ایده‌های نتانیاهو برای مذاکرات صلح است و به اسرائیل مجوز ادامه کشتار و نسل کشی را می دهد آنهم بدون اینکه خود را مسئول این کشتار بداند[4]. به نظر پایان ژست اروپا در حمایت از حقوق بشر بیش از پیش نمایان شده است، تا جایی که برخی از نمایندگان پارلمان اروپا که به این طرح رای منفی دادند در فضای مجازی نیز به انتقاد از این طرح پرداختند و آن را پایانی بر اخلاق مداری اروپا دانستند.

اروپا بدون روتوش

به نظر می‌رسد که دیگر اروپا نقاب از چهره برداشته است و بیش از آنکه به دنبال حقیقت باشد به دنبال استفاده از شرایط موجود به نفع خود است تا بتواند جایگاه خود را در جهان ارتقا دهد. در واقع اروپا اکنون با فروش تسلیحات و تجارت ترس در خاورمیانه می تواند بخشی از نیازهای اقتصادی خود را تامین کند و از آنها برای حمایت از اوکراین یا دیگر جاهای مورد نیاز بهره ببرد. اروپا اکنون مجوزهای لازم برای سرپوش گذاشتن بر نسل کشی در غزه را به لطف پارلمان و دولتمردان خود دارد و با خیالی آسوده می‌تواند در این موضوع شریک جرم شود، شریک جرمی که محاکمه نخواهد شد. اما آیا اروپا میتواند افکار عمومی و مردم خود را قانع کند  و آنها را با سیاست های خود همراه کند، سوالی است که جواب آن را زمان مشخص خواهد کرد.

 [1] euractiv.com

[2] politico.eu

[3] ommondreams.org

[4] ommondreams.org