ایران واندونزی؛ به دنبال تضعیف هر چه بیشتر تحریم‌ها
ایران واندونزی؛ به دنبال تضعیف هر چه بیشتر تحریم‌ها
از زمان کسب استقلال در سال ۱۹۴۵، اندونزی قهرمان جنبش غیرمتعهدها بوده و سیاست خارجی خود را بر مبنای اصل «آزاد و فعال» استوار کرده است1. اندونزی مدت‌هاست که در تلاش است تا از گرفتار شدن در دام رقابت قدرت‌های بزرگ اجتناب و در عین حال نقش فعالی در امور جهانی ایفا کند1. همچنین جمهوری اسلامی ایران به دنبال تغییرات جهانی و نظم نوینی که در حال شکل گیری است روابط خود را پیش برده است.
در ماه های اخیر رویکرد اصلی دولت ایران بر تقویت دیپلماسی منطقه ای و پیگیری و حل وفصل پرونده های باز با کشورهای مهم منطقه ای که روزگاری با ایران در تنش بوده اند را دنبال میکند.
تقویت روابط ایران و اندونزی: سناریوی برد-برد
اندونزی و ایران روز سه‌شنبه در جاکارتا، جایی که جوکو ویدودو رییس جمهور اندونزی، میزبان ابراهیم رئیسی، همتای ایرانی خود بود، قرارداد های تجاری امضا کردند. تهران قصد دارد روابط تجاری بین‌المللی خود را تقویت کند تا تأثیر اقتصادی تحریم‌های سنگین غربی و بین‌المللی را جبران کند. اندونزی یکی از اقتصاد های شکوفای دنیا است و بر اساس تحقیقات در سالیان بعدی از جمله اقتصاد های top teen دنیا خواهد بود2.
تقویت روابط ایران و اندونزی پتانسیل بسیار زیادی برای منافع دوطرف دارد. با بررسی راه‌های افزایش همکاری‌های اقتصادی، روابط تجاری را می‌توان گسترش داد تا فرصت‌های جدیدی را توسعه دو کشور پدید آورد. ایران دارای تخصص قابل توجهی در زمینه‌هایی مانند انرژی، پتروشیمی و توسعه زیرساخت‌ها است که می‌توان آن را با اندونزی برای حمایت از پروژه‌های زیرساختی بلندپروازانه خود و رفع نیازهای انرژی خود به اشتراک گذارد. به طور مشابه، اقتصاد متنوع اندونزی فرصت‌های جذابی را برای کسب‌وکارهای ایرانی که به دنبال گسترش نفوذ خود هستند، ارائه میکند.
سفر دو روزه رییس جمهور ایران به اندونزی، بزرگترین اقتصاد آسیای جنوب شرقی، در سایه تحریم‌های تازه اتحادیه اروپا در هفته جاری علیه سپاه پاسداران ایران انجام گرفت. رئیس جمهور ایران روز سه شنبه پس از امضای مراسم امضای مجموع 10 توافقنامه از جمله تجارت در کاخ بوگور گفت: ما معتقدیم تحریم ها و تهدیدها به هیچ وجه نمی توانند ما را متوقف کنند.
روی دیگر تقویت رابطه ایران و اندونزی ترویج اندیشه های شیعه در این کشور مسلمان نشین است. اندونزی در سالیان اخیر بخاطر حضور اندیشه های افراطی شبه اسلامی(داعش) سخت گیری های جدی بر حوزه اقلیت های مذهبی روا داشته است.ترس از تقویت اندیشه های افراط گرایانه، این کشوررا در مسائل مذهبی و نظارت بر اقلیت های مذهبی بسیار حساس نموده است.
حضور رسمی ایران در اندونزی میتواند منافع شیعیان در این کشور را به رسمیت بشناساند و جلوی تحت فشار گذاشتن این اقلیت را بگیرد3.
از نظر قدرت نظامی، اندونزی میتواند درس‌های زیادی از ایران بیاموزد. ایران با وجود تحریم و تهدید دائمی تجاوز اسرائیل، موفق به تولید سخت افزارهای نظامی محلی مانند زیردریایی‌ها، کشتی‌های رزمی سطحی، تانک‌ها، جت‌های جنگنده، رادارها و موشک‌ها می‌شود، در حالی که اندونزی همچنان در تلاش برای ساخت صنایع نظامی محلی است. در حالی که ایران توانسته است سامانه‌های موشکی چشمگیر خود را توسعه دهد، اندونزی هنوز آنها را وارد میکند و همچنان سخت در تلاش است تا چگونگی ساخت سیستم هدایت و مواد پیشران محلی را برای بهبود راکت‌های R-HAN ۱۲۲m محلی بسازد.
ایران موفق شد جت‌های F-۵ خود را اصلاح و آنها را به صورت محلی F-۵ Saeghe با قابلیت‌های بهبود یافته نسبت به F-۵ استاندارد دوباره تولید کند. اندونزی باید گام‌های ایران برای مدرن‌سازی و تقویت صنعت نظامی داخلی خود را دنبال کند تا بتواند وابستگی خود را به تامین‌کنندگان نظامی خارجی کاهش دهد.
زمانی که اندونزی توسط ایالات متحده تحریم شد، تمام جت‌های F-۱۶ آن تقریبا غیرقابل استفاده بودند و صنعت هوانوردی محلی نمی‌توانست قطعات یدکی مورد نیاز برای حفظ پرواز F-۱۶ را تولید کند، برعکس ایران از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۸ توسط ایالات متحده تحریم شده اما توانسته‌اند با تولید قطعات یدکی به صورت محلی، جت‌های F-۱۴ خود را تا کنون به پرواز درآورند. اگر روابط خوب بین دو کشور همچنان ادامه داشته باشد، همکاری نظامی به نفع اندونزیایی‌ها و ایرانی‌ها تقویت میابد4.
از بعد روابط بین الملل و جبهه بندی های جدیدی که در سالیان پیش رو در حال مشاهده آن هستیم حضور ایران در شرق آسیا باعث تقویت موضع چین در این مناطق خواهد شد. چین با رابطه ویژه ای که با این منطقه دارد5 و برای تکمیل پروژه یک کربند یک راه بر روی این منطقه حساب ویژه ای باز کرده است از حضور ایران در این منطقه استقبال میکند و آمریکا نیز با استفاده از متحدین خود در این منطقه و ابتکار هایی مثل ایجاد پیمان اکوس در حال عرض اندام با طرح های چین است.آمریکا در صدد نفوذ هر چه بیشتر به شرق آسیاست6. حضور متحدین این کشور از قبیل کره و ژاپن میتواند نفوذ آمریکا در اندونزی را تسهیل کند. یکی از برنامه های آمریکا معرفی مسیر های کریدوری مشابه طرح چین است تا کشور های شرقی را مجاب نماید در این کریدورها حضور داشته باشند. حضور ایران در این اتمسفر رقابتی قدرت جبهه شرقی را زیاد خواهد کرد.
1. https://www.chathamhouse.org/2022/11/indonesia-shows-value-non-aligned-leadership?gclid=EAIaIQobChMIys6U97GN_wIVyuzVCh3kPwRKEAMYASAAEgLnffD_BwE
2. https://en.antaranews.com/news/193613/indonesia-poised-to-become-seventh-largest-economy-globally-by-2030
3. https://www.mei.edu/publications/minority-shia-groups-part-civil-society-indonesia
4. https://www.tahlilbazaar.com/news/222193
5. https://stratsea.com/china-indonesia-relations-in-2022-year-in-review
6. https://www.airuniversity.af.edu/JIPA/Display/Article/2425678/indonesia-lessons-for-the-uschina-geo-economic-competition/
